Hải Phòng, thành phố cảng sầm uất với lịch sử lâu đời, luôn là điểm đến hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ của biển cả, những di tích lịch sử văn hóa độc đáo và ẩm thực phong phú. Đến với Hải Phòng, bạn không chỉ được tận hưởng không khí trong lành của biển, mà còn có cơ hội khám phá các địa điểm nổi tiếng như Đồ Sơn, Cát Bà, khu di tích lịch sử Kỳ Cùng, nhà thờ lớn Hải Phòng,… Bên cạnh đó, Hải Phòng còn nổi tiếng với những lễ hội truyền thống mang đậm bản sắc dân tộc, trong đó có lễ hội Minh Thề – một nét văn hóa đặc sắc của người dân Hải Phòng.
Lễ hội Minh Thề là một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của Hải Phòng, diễn ra hàng năm vào dịp đầu xuân. Lễ hội không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ công ơn của các vị anh hùng dân tộc mà còn là dịp để cộng đồng sum họp, giao lưu và cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc. Trong lễ hội, du khách sẽ được đắm mình vào không khí lễ hội truyền thống với những hoạt động đặc sắc như: rước kiệu long trọng, múa lân sôi động, thưởng thức làn điệu dân ca quan họ ngọt ngào, cùng nhau hòa mình vào điệu múa chèo duyên dáng.
1. Giới thiệu chung về lễ hội Minh Thề
Lễ hội Minh Thề là một sự kiện văn hóa truyền thống mang đậm bản sắc của người dân Hải Phòng, nổi bật với ý nghĩa nhân văn và giá trị đạo đức sâu sắc. Minh Thề như một ngọn hải đăng soi sáng giá trị đạo đức, là lời nhắc nhở về sự trung thực, liêm chính và trách nhiệm cộng đồng.
Theo truyền thuyết, người dân ở đây đã lập ra một hội thề để đảm bảo công bằng trong việc sử dụng ruộng đất công. Để tránh việc quan lại và người có chức quyền lợi dụng chức vụ để vụ lợi cá nhân, mọi người cùng nhau cam kết không tham nhũng và luôn hành xử công bằng. Lời thề thiêng liêng ấy đã trở thành hạt giống nảy nở thành lễ hội Minh Thề, một truyền thống quý báu được lưu truyền không ngừng từ đời này sang đời khác, hòa vào dòng chảy cuộc sống của người dân Hòa Liễu.
Thời gian và địa điểm tổ chức
Lễ hội Minh Thề diễn ra vào ngày 14 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại Đền chùa Hòa Liễu, thuộc thôn Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng. Đền chùa Hòa Liễu, một công trình kiến trúc cổ kính mang đậm dấu ấn văn hóa truyền thống, là nơi diễn ra các nghi thức tế lễ trang trọng của lễ hội Minh Thề. Với tư cách là một di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, lễ hội là minh chứng sống động cho lịch sử hình thành và phát triển của cộng đồng.
Ý nghĩa của lễ hội
Giáo dục đạo đức: Minh Thề không chỉ là một lời thề thông thường mà còn mang thông điệp sâu sắc về việc giữ gìn trung thực và liêm chính, là sự nhắc nhở của thế hệ trước với thế hệ sau về những phẩm chất đáng quý của dân tộc.
Bảo tồn văn hóa: Lễ hội là một phần của di sản văn hóa truyền thống, đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ những giá trị văn hóa dân gian xưa. Nó là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp duy trì tinh thần của những người đi trước.
Tăng cường sự đoàn kết: Mỗi năm, vào dịp lễ hội, cộng đồng dân cư lại có cơ hội tụ họp, cùng nhau thực hiện các nghi thức và lời thề.
Lễ hội Minh Thề, với những giá trị nhân văn sâu sắc về sự trung thực, liêm chính và tinh thần vì cộng đồng, không chỉ là một hoạt động văn hóa truyền thống mà còn đóng vai trò như một trường học đạo đức, không ngừng giáo dục và định hình nhân cách con người. Lễ hội này là ngọn hải đăng soi sáng, chiếu rọi những giá trị nhân văn cao đẹp, định hướng cho con người hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn.
2. Các nghi thức linh thiêng tại lễ hội Minh Thề
Lễ hội Minh Thề diễn ra với một chuỗi các hoạt động đầy trang trọng và mang tính nghi lễ, mang ý nghĩa thề nguyện linh thiêng chính là linh hồn của lễ hội, thể hiện tấm lòng thành kính và sự biết ơn sâu sắc của người dân đối với các vị thần linh, tổ tiên.
Lễ cầu an
Sau lễ rước kiệu, nghi thức cầu an diễn ra trong không gian linh thiêng tại đền chùa Hòa Liễu. Với nghi thức cổ truyền, các bô lão sẽ dâng hương lên án thờ Thành hoàng, cầu xin ban phúc lành cho dân làng, mong muốn một năm mới an lành, mùa màng bội thu. Lễ vật bao gồm những sản vật truyền thống như xôi, gà, lợn quay, hoa quả, tất cả đều được chuẩn bị tỉ mỉ và trân trọng.
Nghi thức cầu an, một nghi thức truyền thống lâu đời, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của cộng đồng. Đồng thời, đây cũng là thời điểm quan trọng trong lễ hội để người dân cùng nhau thể hiện lòng thành kính, xin sự phù hộ và bảo vệ từ các vị thần linh.
Hoạt động thề nguyện
Điểm đặc biệt và độc đáo nhất trong lễ hội Minh Thề chính là nghi thức thề nguyện. Đây là lúc quan lại và người dân cùng nhau đọc lời thề sống trung thực, liêm chính, không tham lam, không lợi dụng quyền lực để trục lợi cá nhân. Mọi người đều cùng chung lời hứa giữ gìn sự công bằng, không tham nhũng, và không hại người khác vì lợi ích riêng.
Với giọng điệu trang nghiêm, vị Chủ lễ đã đọc vang Hịch văn Minh thề, một văn bản mang đậm dấu ấn lịch sử và giá trị văn hóa truyền thống. Lời thề như một lời nhắc nhở về đạo lý làm người, về tinh thần cộng đồng, và về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với xã hội. Trong không khí linh thiêng của buổi lễ, tiếng tụng kinh trầm hùng hòa quyện cùng lời tuyên đọc Hịch văn Minh thề, tạo nên một không gian tâm linh sâu sắc.
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ
Sau khi không khí linh thiêng của phần lễ dần lắng xuống, lễ hội như bừng sáng với những màn múa lân đầy màu sắc, tiếng trống hội rộn rã vang vọng khắp không gian với những trò chơi thú vị, điệu hát câu hò tạo lên một bầu không khí nhộn nhịp tràn đầy sức sống.
Ngoài ra, du khách có thể tham gia hoặc xem các trò chơi dân gian như đấu vật, kéo co, nhảy sạp… Những trò chơi này không chỉ mang lại niềm vui, tiếng cười mà còn gắn kết mọi người, tạo nên không khí đoàn kết, vui vẻ trong cộng đồng.
Các hoạt động khác
Lễ hội Minh Thề không chỉ giới hạn ở các nghi thức truyền thống và hoạt động văn nghệ mà còn có rất nhiều hoạt động đa dạng và phong phú khác. Đặc biệt, khu chợ quê tại lễ hội là nơi tái hiện không gian buôn bán, trao đổi hàng hóa xưa kia, với các gian hàng bày bán nhiều sản phẩm đặc trưng của địa phương.
Du khách có cơ hội thưởng thức hương vị đặc trưng của Hải Phòng với những món ăn nổi tiếng như bánh đa cua, nem cua bể hay bánh cuốn nóng hổi. Bên cạnh đó, các chuyến thăm đến di tích lịch sử, chiêm ngưỡng những tác phẩm nghệ thuật xưa sẽ khiến du khách thấy yêu hơn thành phố Cảng này. Những hoạt động này góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm, tạo nên một bức tranh văn hóa đa dạng và độc đáo cho lễ hội Minh Thề.
3. Các lưu ý khi đến lễ hội Minh Thề Hải Phòng
Vào ngày 14 tháng Giêng âm lịch hàng năm, Lễ hội Minh Thề sẽ là điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá nét đẹp văn hóa truyền thống và tận hưởng không khí xuân tươi mới. Đây là khoảng thời gian Hải Phòng thời tiết mát mẻ, dễ chịu, thuận lợi cho việc tham quan và tham gia các hoạt động ngoài trời. Du khách nên sắp xếp lịch trình để có mặt từ sáng sớm để không bỏ lỡ các nghi thức quan trọng như lễ rước kiệu và thề nguyện.
Phương tiện di chuyển
Từ trung tâm thành phố Hải Phòng: Du khách có thể di chuyển bằng xe máy, ô tô cá nhân, hoặc xe buýt đến huyện Kiến Thụy, nơi diễn ra lễ hội. Từ trung tâm thành phố đến đền chùa Hòa Liễu khoảng 15-20 km, chỉ mất chừng 30 phút di chuyển.
Để đến với Lễ hội Minh Thề tại Kiến Thụy, du khách từ Hà Nội và các tỉnh lân cận có thể dễ dàng di chuyển bằng xe khách hoặc tàu hỏa đến Hải Phòng. Từ đây, việc di chuyển đến địa điểm tổ chức lễ hội vô cùng thuận tiện bằng các phương tiện cá nhân hoặc xe thuê.
Trang phục và đồ dùng
Trang phục: Do đây là một lễ hội mang tính chất tâm linh và truyền thống, du khách nên mặc trang phục lịch sự, gọn gàng. Đối với những nghi thức trong đền chùa, bạn nên ăn mặc kín đáo, tránh quần áo quá ngắn hay quá sặc sỡ.
Đồ dùng cần thiết: Nên mang theo đầy đủ hành trang như nước uống, khăn giấy, và đừng quên bảo vệ bản thân khỏi nắng mưa bằng ô hoặc mũ nón. Nếu bạn dự định tham gia các hoạt động lễ hội ngoài trời, hãy chuẩn bị giày dép thoải mái để di chuyển dễ dàng hơn.
Tham gia nghi thức lễ hội
Khi tham gia lễ hội Minh Thề, bạn nên tôn trọng các nghi thức tâm linh và truyền thống. Hãy thể hiện sự tôn kính đối với các nghi lễ thề nguyện, không gây ồn ào hay làm phiền những người đang tham gia các nghi thức tế lễ.
Lưu ý về an ninh và trật tự khi tham gia lễ hội
Lễ hội thường thu hút đông đảo du khách, vì vậy bạn nên tránh để tiền bạc, tài sản quý giá ở những nơi dễ bị lấy cắp. Ngoài ra, cần tuân thủ hướng dẫn của ban tổ chức lễ hội để đảm bảo an toàn giao thông và trật tự chung trong suốt thời gian diễn ra sự kiện.
Thưởng thức ẩm thực và mua sắm
Lễ hội Minh Thề có các chợ phiên với nhiều gian hàng đặc sản địa phương, vì vậy bạn có thể tận hưởng cơ hội thưởng thức ẩm thực đặc trưng của Hải Phòng. Đừng quên thử các món như bánh đa cua, nem cua bể, hoặc bánh cuốn. Ngoài ra, các gian hàng đồ thủ công mỹ nghệ là nơi lý tưởng để mua các món quà lưu niệm mang đậm chất văn hóa bản địa.
Kết hợp tham quan các địa điểm khác khi tham gia lễ hội
Khi đến Hải Phòng tham dự lễ hội Minh Thề, du khách có thể kết hợp tham quan một số địa điểm nổi tiếng khác của thành phố. Đây sẽ là cơ hội để bạn khám phá thêm nhiều khía cạnh khác nhau về văn hóa, lịch sử và cảnh quan thiên nhiên của vùng đất này.
Lễ hội Minh Thề không chỉ là một sự kiện văn hóa đặc sắc của người dân Hải Phòng mà còn mang trong mình thông điệp mạnh mẽ về đạo đức, liêm chính, và tinh thần cộng đồng. Đây là dịp để mọi người nhớ lại và thực hành những giá trị sống cao đẹp, gắn kết với nhau thông qua lời thề sống trung thực và công bằng. Hãy đến với lễ hội Minh Thề để cảm nhận không khí lễ hội trang nghiêm mà gần gũi, đồng thời trải nghiệm một phần di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị quý báu này cho thế hệ mai sau.
