Nhà cổ Lê quang Xoát – một trong những điểm tham quan nổi tiếng Tiền Giang sẽ giúp bạn hiểu hơn về nét đẹp văn hóa vùng sông nước.
Du lịch Tiền Giang không chỉ hấp dẫn bởi cảnh sắc thiên nhiên hữu tình, chợ nổi sầm uất hay những miệt vườn cây trái trĩu quả, mà còn thu hút du khách bởi những giá trị văn hóa, lịch sử đặc sắc được lưu giữ qua thời gian. Trong số đó, các ngôi nhà cổ mang đậm dấu ấn kiến trúc và lối sống truyền thống là điểm nhấn độc đáo, gợi nhắc về một vùng đất giàu bản sắc. Nhà cổ Lê Quang Xoát tại Huế, với lối kiến trúc nhà rường truyền thống đặc trưng, chính là minh chứng sống động cho những giá trị ấy, mở ra một không gian văn hóa đậm chất cố đô giữa lòng Tiền Giang.
Giới thiệu chung về nhà cổ Lê Quang Xoát
Nhà cổ Lê Quang Xoát tọa lạc tại làng cổ Phước Tích, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Làng Phước Tích được biết đến như một trong những làng cổ đặc sắc nhất Việt Nam, nổi bật với không gian yên bình, thơ mộng và bề dày lịch sử. Vị trí của ngôi nhà nằm giữa quần thể các công trình kiến trúc cổ kính của làng, góp phần tô điểm thêm vẻ đẹp văn hóa đặc trưng của vùng đất cố đô.
Được xây dựng vào cuối thế kỷ 18, nhà cổ Lê Quang Xoát thuộc về dòng họ Lê Quang danh giá, một gia đình quyền quý nổi tiếng của xứ Huế. Công trình này không chỉ là nơi sinh sống của một gia đình quyền thế mà còn là minh chứng cho sự thịnh vượng và lối sống tinh tế của các gia tộc lớn trong vùng. Kiến trúc của ngôi nhà gắn liền với truyền thống nhà rường xứ Huế, thể hiện nét đặc trưng của nghệ thuật xây dựng và tinh thần văn hóa thời bấy giờ.
Ngày nay, nhà cổ Lê Quang Xoát vẫn được bảo tồn gần như nguyên vẹn, nhờ vào sự gìn giữ cẩn thận của con cháu và sự chung tay bảo vệ của cộng đồng. Những giá trị kiến trúc và lịch sử của ngôi nhà đã được công nhận rộng rãi, khi làng cổ Phước Tích – nơi nhà cổ tọa lạc – được UNESCO công nhận là di sản văn hóa cấp quốc gia. Đây không chỉ là niềm tự hào của dòng họ Lê Quang mà còn là điểm đến quan trọng, thu hút đông đảo du khách muốn tìm hiểu về văn hóa, lịch sử và kiến trúc cổ của xứ Huế.
Kiến trúc và không gian độc đáo của nhà cổ
Kết cấu kiến trúc nhà rường
Nhà cổ Lê Quang Xoát là một công trình tiêu biểu cho kiến trúc nhà rường truyền thống của xứ Huế, được xây dựng hoàn toàn từ các loại gỗ quý như gỗ lim và gỗ kiền kiền. Đây là những loại gỗ có độ bền cao, chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết miền Trung. Kết cấu nhà rường bao gồm hệ thống cột, kèo, và mái được liên kết chặt chẽ theo lối mộng gỗ mà không cần sử dụng đinh sắt, thể hiện kỹ thuật xây dựng tài hoa của người thợ xưa.
Điểm đặc biệt của ngôi nhà nằm ở những họa tiết chạm khắc tinh xảo trên cột, kèo và mái nhà, với các hình tượng tứ linh (long, lân, quy, phụng) cùng hoa lá cách điệu. Tất cả điều này tượng trưng cho điều tốt lành, mang tính phong thủy, tượng trưng cho sự thịnh vượng, bình an và may mắn của gia đình.
Không gian nội thất
Bên trong nhà cổ Lê Quang Xoát được chia thành ba gian hai chái, một bố cục đặc trưng trong kiến trúc nhà rường truyền thống. Gian giữa là khu vực quan trọng nhất, được dùng để đặt bàn thờ tổ tiên – một biểu tượng thiêng liêng của văn hóa gia đình Việt Nam. Bàn thờ được trang trí trang nghiêm với các đồ thờ cúng cổ kính, bao gồm đỉnh đồng, bát hương, và các bộ hoành phi câu đối mang thông điệp về đạo đức và truyền thống gia đình.
Các gian bên được sử dụng làm nơi sinh hoạt hoặc tiếp khách, với đồ nội thất cổ như bàn ghế chạm trổ công phu, tủ thờ, sập gụ, thể hiện sự giàu có và phong cách sống của gia đình quyền quý. Những vật dụng này không chỉ mang giá trị sử dụng mà còn là các tác phẩm nghệ thuật, thể hiện sự khéo léo và sáng tạo của nghệ nhân thời xưa.
Không gian sân vườn
Bao quanh nhà cổ Lê Quang Xoát là một khu vườn rộng lớn, được chăm chút tỉ mỉ để tạo nên không gian hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Hàng cau cao vút, giàn hoa leo xanh mát và bờ ao nhỏ uốn lượn trước sân góp phần tạo nên khung cảnh thơ mộng, thanh bình.
Khu vườn không chỉ làm dịu đi cái nắng gay gắt của miền Trung mà còn mang lại cảm giác thư thái cho bất cứ ai đặt chân đến. Đặc biệt, bố cục sân vườn được thiết kế theo lối phong thủy truyền thống, đảm bảo sự lưu thông không khí và ánh sáng, mang đến một không gian sống hài hòa, gần gũi với tự nhiên.
Trải nghiệm không gian văn hóa tại nhà cổ
Khám phá văn hóa kiến trúc
Bước vào nhà cổ Lê Quang Xoát, du khách sẽ được đắm mình trong không gian kiến trúc nhà rường truyền thống đặc trưng của xứ Huế. Tại đây, bạn có thể tìm hiểu về lối thiết kế tinh tế, với sự tính toán kỹ lưỡng trong việc lựa chọn vật liệu gỗ quý như lim, kiền kiền để đảm bảo độ bền bỉ và vẻ đẹp trường tồn. Bố cục nhà được xây dựng dựa trên nguyên tắc phong thủy, kết hợp hài hòa giữa hướng nhà, ánh sáng và không gian mở, thích nghi với khí hậu miền Trung khắc nghiệt. Từng chi tiết trong kiến trúc đều chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, phản ánh sự sáng tạo và tài hoa của các nghệ nhân xưa.
Tham gia các hoạt động văn hóa
Nhà cổ Lê Quang Xoát không chỉ là nơi để chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc mà còn mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa đặc sắc. Trong không gian cổ kính này, bạn có cơ hội thưởng thức nghệ thuật đờn ca tài tử hay nhã nhạc cung đình Huế, một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Âm thanh du dương của nhạc cụ truyền thống hòa quyện với không gian tĩnh lặng tạo nên một bầu không khí thiêng liêng, khó quên.
Ngoài ra, du khách còn có thể tham gia các hoạt động thực hành như làm bánh ít, bánh lọc – những món bánh truyền thống của Huế. Dưới sự hướng dẫn của các nghệ nhân địa phương, bạn sẽ được tự tay nặn bánh, gói bánh và thưởng thức thành quả của mình, cảm nhận sự tỉ mỉ và hương vị tinh tế của ẩm thực cố đô.
Tìm hiểu đời sống gia đình truyền thống
Một phần thú vị khi ghé thăm nhà cổ Lê Quang Xoát là được lắng nghe những câu chuyện về cuộc sống của các thế hệ gia đình Lê Quang trong ngôi nhà này. Mỗi câu chuyện đều mang theo hơi thở của thời gian, từ những năm tháng thịnh vượng của dòng họ đến các giai đoạn khó khăn và sự kiên trì giữ gìn di sản văn hóa của con cháu.
Du khách còn có cơ hội trải nghiệm nếp sống gia phong, lễ nghi và tập quán truyền thống của người dân cố đô Huế. Những giá trị gia đình như lòng kính trọng tổ tiên, nề nếp sinh hoạt chuẩn mực, và sự gắn bó giữa các thế hệ đều được thể hiện rõ nét qua từng góc nhỏ trong ngôi nhà cổ này.
Hướng dẫn di chuyển và các điểm tham quan gần đó
Hướng dẫn di chuyển
Nhà cổ Lê Quang Xoát nằm trong làng cổ Phước Tích, cách trung tâm thành phố Huế khoảng 40 km về phía Bắc. Từ Huế, du khách có thể di chuyển theo Quốc lộ 1A về hướng Bắc, qua huyện Phong Điền để đến làng Phước Tích. Lộ trình kéo dài khoảng 1 giờ đồng hồ tùy vào phương tiện di chuyển.
Ô tô hoặc xe máy: Đây là lựa chọn phổ biến nhất, mang lại sự linh hoạt và chủ động. Nếu tự lái, bạn có thể dễ dàng dừng chân trên đường để ngắm cảnh hoặc ghé thăm các điểm du lịch khác dọc tuyến đường.
Thuê xe du lịch: Phù hợp cho nhóm du khách lớn hoặc gia đình, đảm bảo sự thoải mái và thuận tiện.
Xe buýt hoặc dịch vụ du lịch: Một số tour du lịch Huế có tuyến tham quan làng cổ Phước Tích, bao gồm cả nhà cổ Lê Quang Xoát. Đây là lựa chọn kinh tế và giúp du khách tiết kiệm thời gian lên kế hoạch.
Các điểm tham quan gần đó
Làng cổ Phước Tích
Làng cổ Phước Tích là một bảo tàng sống về văn hóa truyền thống Việt Nam, với khung cảnh yên bình và nét kiến trúc đặc trưng. Du khách có thể dạo quanh làng để chiêm ngưỡng các ngôi nhà cổ được bảo tồn gần như nguyên vẹn, những cây đa cổ thụ che bóng mát, đình làng uy nghiêm, và bến nước quen thuộc – nơi gắn bó với sinh hoạt đời thường của người dân qua nhiều thế hệ. Đây là cơ hội để bạn khám phá văn hóa, lối sống và tinh thần của người dân miền Trung.
Đền thờ Hoàng gia làng Phước Tích
Đền thờ Hoàng gia làng Phước Tích là nơi thờ cúng các vị vua chúa triều Nguyễn, gắn liền với lịch sử phát triển của ngôi làng. Ngôi đền mang đậm dấu ấn của kiến trúc triều Nguyễn, với không gian linh thiêng, trầm mặc. Đây là nơi để du khách tìm hiểu thêm về mối liên hệ lịch sử giữa làng cổ Phước Tích và triều đình Huế.
Nhà cổ Nguyễn Văn Tường
Một trong những ngôi nhà cổ nổi bật khác tại làng Phước Tích là nhà cổ Nguyễn Văn Tường. Ngôi nhà này không chỉ có giá trị kiến trúc tương đương với nhà cổ Lê Quang Xoát mà còn lưu giữ nhiều hiện vật và câu chuyện về đời sống văn hóa của người dân nơi đây. Du khách có thể so sánh và cảm nhận sự khác biệt trong phong cách sống của các gia đình quyền quý qua từng thời kỳ lịch sử.
Sông Ô Lâu
Sông Ô Lâu là dòng sông thơ mộng chảy dọc làng Phước Tích, mang đến vẻ đẹp yên bình cho khung cảnh nơi đây. Du khách có thể tham gia các hoạt động như chèo thuyền trên sông để khám phá thiên nhiên hoặc chụp ảnh để lưu giữ những khoảnh khắc đẹp. Mặt nước trong xanh phản chiếu bóng mát của cây cối hai bên bờ sẽ là điểm nhấn lý tưởng trong hành trình khám phá vùng đất cổ kính này.
Ẩm thực đặc sản tại nhà cổ và vùng Phước Tích
Thưởng thức các món ngon tại nhà cổ Lê Quang Xoát
Bánh ít lá gai
Tại nhà cổ, du khách không chỉ được thưởng thức mà còn có thể tham gia vào quy trình làm bánh ít lá gai truyền thống dưới sự hướng dẫn của gia chủ. Món bánh nhỏ xinh, được làm từ bột nếp kết hợp với lá gai nghiền nhuyễn, nhân bên trong thường là đậu xanh hoặc dừa. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị ngọt dịu, hương thơm đặc trưng và sự mềm mịn của lớp bánh, mang đậm dấu ấn ẩm thực xứ Huế.
Bánh lọc gói lá chuối
Bánh lọc tại đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa lớp bột trong suốt mềm dẻo và phần nhân tôm thịt được nêm nếm đậm đà. Bánh được gói trong lá chuối, giữ trọn hương vị thơm ngon khi hấp. Đây là món ăn quen thuộc nhưng lại mang phong vị riêng của vùng Huế, rất đáng để thử.
Chè hạt sen long nhãn
Chè hạt sen long nhãn là món ăn thanh mát, thường được phục vụ trong các buổi thưởng trà tại nhà cổ. Hạt sen bùi bở kết hợp với long nhãn giòn ngọt, nước chè trong vắt và thơm nhẹ, là sự kết hợp tinh tế, biểu tượng cho nghệ thuật ẩm thực cung đình Huế.
Đặc sản của vùng làng cổ Phước Tích
Cơm hến
Cơm hến là món ăn dân dã nhưng đậm đà của vùng Huế. Hến được đánh bắt từ sông Ô Lâu, xào cùng gia vị, kết hợp với cơm nguội, rau sống, tóp mỡ giòn rụm, và ăn kèm với mắm ruốc, nước luộc hến. Vị mặn mà của hến, vị thanh của rau và sự đậm đà của mắm ruốc tạo nên một trải nghiệm ẩm thực khó quên.
Bún bò Huế
Làng Phước Tích gần gũi với cố đô Huế, nên bún bò Huế tại đây vẫn giữ nguyên hương vị truyền thống. Nước dùng đậm đà, thịt bò mềm ngọt, chả cua dai giòn và sợi bún trắng thơm tạo nên một món ăn đặc sản nổi tiếng của vùng.
Mè xửng
Mè xửng là món kẹo truyền thống của xứ Huế, được làm từ đường mạch nha, mè rang và đậu phộng. Miếng kẹo dai mềm, vị ngọt bùi tan trong miệng, là món ăn nhẹ thú vị hoặc món quà ý nghĩa dành cho du khách.
Tré Huế
Tré Huế được làm từ thịt heo thái nhỏ, trộn cùng riềng, tỏi, ớt và các loại gia vị, sau đó gói trong lá chuối. Món ăn này có vị chua nhẹ, thơm đặc trưng, thường dùng trong các bữa nhậu hoặc làm quà tặng sau chuyến đi.
Nem lụi
Nem lụi là món thịt lụi nướng trên que sả, thơm lừng và hấp dẫn. Thịt được ướp gia vị kỹ lưỡng, nướng đến khi vàng đều, ăn kèm rau sống và chấm nước lèo béo ngậy, tạo nên sự bùng nổ hương vị.
Các món ăn bên sông Ô Lâu
Cá bống thệ kho tiêu
Cá bống thệ từ sông Ô Lâu, đặc sản vùng nước lợ, được kho kỹ với tiêu, ớt, và nước mắm, tạo nên món ăn đậm đà và dậy hương thơm nồng. Món ăn này thường được dùng kèm cơm nóng, mang đến cảm giác ấm áp và gần gũi.
Gỏi mít non
Gỏi mít non là sự kết hợp hài hòa giữa vị bùi của mít, vị ngọt của tôm thịt, hương thơm của các loại rau thơm và độ giòn bùi của đậu phộng rang. Món ăn thường được dùng kèm bánh tráng nướng, mang đến trải nghiệm ẩm thực dân dã nhưng rất hấp dẫn.
Canh rau dại
Canh rau dại được nấu từ các loại rau mọc tự nhiên quanh vùng sông Ô Lâu, kết hợp cùng tôm, cá, hoặc thịt. Vị ngọt thanh, hương thơm tự nhiên của rau mang đến một món ăn bình dị, gợi nhớ về hương vị mộc mạc của miền quê.
Nhà cổ Lê Quang Xoát không chỉ là một công trình kiến trúc độc đáo, mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc của vùng đất Huế. Với sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật xây dựng tinh tế và không gian truyền thống, ngôi nhà là minh chứng sống động cho cuộc sống của các gia đình quyền quý xưa, đồng thời cũng là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa, lịch sử của làng cổ Phước Tích. Những câu chuyện về gia đình Lê Quang, những phong tục, tập quán qua các thế hệ, cùng với các hoạt động văn hóa đa dạng, đã tạo nên một không gian du lịch đầy ấn tượng, giúp du khách không chỉ khám phá, mà còn cảm nhận sâu sắc về những giá trị bền vững của văn hóa Huế. Trải nghiệm tại nhà cổ Lê Quang Xoát chắc chắn sẽ là một hành trình thú vị, giúp mỗi người thêm yêu mến và trân trọng những di sản văn hóa quý báu của đất nước.
