Hội An, thành phố cổ kính nằm bên bờ sông Thu Bồn, là điểm đến nổi tiếng với những con đường nhỏ lát đá, những ngôi nhà cổ kính và bầu không khí yên bình. Nơi đây thu hút du khách bởi các công trình kiến trúc mang đậm dấu ấn văn hóa đa dạng, nổi bật trong số đó là Hội quán Quảng Đông. Được xây dựng từ năm 1885, hội quán mang phong cách kiến trúc độc đáo của người Hoa, với những chi tiết chạm khắc tinh xảo và nhiều hiện vật quý giá.
1. Thông tin về về hội quán Quảng Đông, Hội An
Hội quán Quảng Đông là một di sản văn hóa và lịch sử tiêu biểu tại Hội An, nổi bật với kiến trúc độc đáo và vai trò quan trọng trong đời sống văn hóa của cộng đồng người Hoa Quảng Đông tại Việt Nam. Được xây dựng vào năm 1885 bởi các thương nhân Quảng Đông, hội quán không chỉ là nơi thờ cúng mà còn là trung tâm cộng đồng, phục vụ cho các sinh hoạt xã hội, giao lưu, và hỗ trợ giữa những người dân gốc Hoa trong khu vực.
Với kiến trúc pha trộn hài hòa giữa gỗ và đá, hội quán mang đậm nét văn hóa Trung Hoa truyền thống, từ các cổng tam quan chạm khắc tinh xảo đến các chi tiết nội thất được bảo tồn kỹ lưỡng. Những lễ hội lớn tại đây, như lễ Nguyên Tiêu và lễ vía Quan Công, thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa của cộng đồng người Hoa trong lòng phố cổ Hội An.
2. Nguồn gốc và lịch sử lâu đời của hội quán Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông, được xây dựng vào năm 1885 bởi cộng đồng người Hoa Quảng Đông, ban đầu là nơi thờ phụng Đức Khổng Tử và Thiên Hậu Thánh Mẫu, vị thần bảo trợ cho những chuyến đi biển. Tuy nhiên, từ năm 1911, hội quán đã chuyển sang thờ Quan Công, một biểu tượng của lòng trung nghĩa và sự chính trực trong văn hóa Trung Hoa. Quan Công, vị tướng tài ba, không chỉ là nhân vật lịch sử mà còn là hình ảnh đại diện cho những phẩm chất như trung thành, chính nghĩa, và lòng dũng cảm, các giá trị quan trọng trong tín ngưỡng và đời sống cộng đồng người Hoa.
Ngoài vai trò là nơi thờ cúng, hội quán còn đóng vai trò quan trọng trong đời sống cộng đồng của người Quảng Đông tại Hội An. Trong thời kỳ Hội An là một cảng thương mại phát triển, hội quán là nơi để các thương nhân người Hoa tụ họp, trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ lẫn nhau, và bàn bạc công việc. Không gian này giúp cộng đồng người Hoa tại Hội An duy trì mối quan hệ chặt chẽ, gắn kết trong sinh hoạt và kinh doanh
3. Không gian kiến trúc độc đáo tại hội quán Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông mang đậm dấu ấn kiến trúc độc đáo của Trung Hoa, thể hiện qua từng chi tiết tinh xảo và đầy ý nghĩa.
Cổng Tam Quan: Ngay khi bước vào, cổng Tam Quan với những chạm khắc tỉ mỉ thu hút ánh nhìn, nổi bật là hình tượng “Lưỡng Long Tranh Châu” – hai con rồng tranh nhau viên ngọc quý, biểu tượng của sức mạnh và quyền lực. Sự xuất hiện của rồng, một biểu tượng linh thiêng trong văn hóa Trung Hoa, không chỉ mang ý nghĩa bảo vệ mà còn khẳng định vai trò quan trọng của hội quán.
Sân vườn trung tâm: Trung tâm sân là đài phun nước có tượng rồng, tái hiện hình ảnh “Cá Chép Hóa Rồng.” Hình tượng này trong văn hóa Trung Hoa thể hiện sự kiên trì và ý chí vươn lên, biểu trưng cho sự thành công và thịnh vượng.
Chính Điện: Chính điện là nơi linh thiêng nhất của hội quán, nơi thờ Quan Công cùng các hiện vật quý giá như cột kèo gỗ, đồ gốm cổ, và các bức hoành phi. Những vật phẩm này đều được chế tác với độ tinh xảo cao, phản ánh tài nghệ của các nghệ nhân Trung Hoa thời xưa. Không gian thờ cúng trang trọng, với lối kiến trúc cầu kỳ và màu sắc trang nhã, càng làm tăng tính tôn nghiêm cho nơi thờ phụng Quan Công – biểu tượng của lòng trung nghĩa và sự chính trực.
Các hiện vật và di sản quý giá
Hội quán Quảng Đông lưu giữ nhiều hiện vật cổ quý giá, giúp du khách cảm nhận rõ nét văn hóa và lịch sử lâu đời của cộng đồng người Hoa tại Hội An. Trong số đó nổi bật là bức hoành phi lớn – tác phẩm điêu khắc tinh xảo thể hiện tinh thần trung nghĩa của Quan Công, mang đến cảm giác trang nghiêm cho không gian thờ cúng.
Một hiện vật đáng chú ý khác là lư hương bằng đồng cao 1,6 mét, tượng trưng cho sự kính trọng và tôn nghiêm trong nghi thức thờ cúng. Lư hương này không chỉ là một vật phẩm linh thiêng mà còn phản ánh kỹ thuật chế tác kim loại vượt trội của người xưa.
Ngoài ra, hội quán còn lưu giữ nhiều hiện vật gốm sứ cổ mang đậm phong cách Trung Hoa, như các đôi đôn sứ men ngọc quý và đồ gốm tráng men, minh chứng cho sự tài hoa của các nghệ nhân cổ đại.
4. Các hoạt động, lễ hội được tổ chức tại hội quán Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông tại Hội An tổ chức nhiều lễ hội truyền thống, mang đến những trải nghiệm văn hóa phong phú cho du khách, đồng thời thể hiện đậm nét bản sắc của cộng đồng người Hoa.
Lễ hội Nguyên Tiêu
Diễn ra vào ngày rằm tháng Giêng âm lịch, lễ Nguyên Tiêu là dịp cầu bình an, may mắn và thịnh vượng cho một năm mới. Tại hội quán, nghi thức thờ cúng và các hoạt động cầu nguyện được tổ chức trang trọng, thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia
Lễ vía Quan Công
Vào ngày 24 tháng Sáu âm lịch, hội quán tổ chức lễ vía Quan Công nhằm tôn vinh vị tướng nổi tiếng với lòng trung nghĩa, đại diện cho các giá trị cao đẹp như “Trung, Nghĩa, Tín, Trí, Nhân, Dũng.” Lễ hội này không chỉ là dịp tưởng nhớ công đức của Quan Công mà còn gắn liền với mong muốn buôn bán thuận lợi, cuộc sống sung túc của cộng đồng người Hoa xưa. Trong lễ hội, các nghi thức trang trọng và các màn trình diễn văn hóa như tuồng cổ Trung Hoa thường được tổ chức để thu hút du khách.
Các hoạt động truyền thống khác tại hội quán Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông còn có các hoạt động lễ cúng vào các ngày mùng Một và Rằm hàng tháng, thu hút người dân địa phương đến cầu an và cầu phước. Đây là những hoạt động thường xuyên giúp duy trì và phát triển niềm tin tín ngưỡng, tạo nên mối gắn kết văn hóa trong cộng đồng
5. Thông tin cho khách tham quan và các lưu ý khi đến hội quán Quảng Đông
Hội quán Quảng Đông mở cửa đón khách từ 7:00 sáng đến 5:00 chiều hàng ngày. Khung giờ này cho phép du khách thoải mái tham quan, tìm hiểu và chiêm ngưỡng kiến trúc cùng các hiện vật văn hóa bên trong hội quán trong thời gian hoạt động sôi động của phố cổ Hội An.
Các lưu ý cho du khách khi tham quan hội quán Quảng Đông
- Trang phục: Khi đến hội quán, du khách nên mặc trang phục kín đáo và lịch sự, tránh các trang phục quá ngắn hoặc gợi cảm. Đây là một không gian linh thiêng nên cần tôn trọng văn hóa và tín ngưỡng của địa phương.
- Giữ trật tự: Trong quá trình tham quan, du khách nên tránh nói chuyện quá to hoặc cười đùa lớn để giữ không gian yên tĩnh, trang nghiêm cho người dân địa phương và các tín đồ đang cầu nguyện.
- Vệ sinh chung: Hội quán là một di tích lịch sử nên việc giữ gìn vệ sinh rất quan trọng. Du khách nên vứt rác đúng nơi quy định và tôn trọng các quy định bảo vệ môi trường tại đây.
Hội quán Quảng Đông không chỉ mang đậm dấu ấn kiến trúc đặc sắc mà còn là một biểu tượng văn hóa đầy sức sống của cộng đồng người Hoa, thể hiện sự hòa quyện giữa nghệ thuật và tín ngưỡng trong lòng phố cổ Hội An. Với lối kiến trúc tinh xảo, các hiện vật quý giá và những lễ hội truyền thống giàu ý nghĩa, hội quán không chỉ lưu giữ di sản của quá khứ mà còn làm phong phú thêm cho cảnh quan văn hóa của phố cổ. Mỗi góc nhỏ trong hội quán đều mang đến câu chuyện riêng, kết nối du khách với chiều sâu lịch sử và tinh thần đoàn kết của cộng đồng người Hoa. Đây chắc chắn là điểm dừng chân không thể bỏ qua cho những ai mong muốn khám phá Hội An trọn vẹn và đậm đà bản sắc.
