Hội An, nổi tiếng với nét đẹp cổ kính và đậm đà văn hóa, là một trong những điểm du lịch thu hút hàng đầu tại Việt Nam. Nằm trong khu vực phố cổ, Hội quán Triều Châu là một điểm đến không thể bỏ qua cho những ai muốn khám phá sự hòa quyện văn hóa và tín ngưỡng của người Hoa tại Hội An. Được xây dựng từ năm 1845 bởi cộng đồng người Triều Châu, hội quán mang kiến trúc tinh xảo với những hoa văn, họa tiết đặc trưng và các vật phẩm tôn giáo độc đáo, thể hiện sự khéo léo và tâm linh sâu sắc. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là di sản văn hóa lưu giữ giá trị lịch sử của cộng đồng người Hoa, tạo nên một không gian thiêng liêng và hấp dẫn cho du khách khi đặt chân đến phố cổ Hội An.
1. Thông tin về Hội quán Triều Châu, Hội An
Hội quán Triều Châu, hay còn gọi là Hội quán Châu Đà, là một công trình kiến trúc độc đáo của phố cổ Hội An, thể hiện sâu sắc văn hóa và tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa gốc Triều Châu. Nằm tại số 157 Nguyễn Duy Hiệu, hội quán được xây dựng vào năm 1845 bởi các thương nhân Triều Châu, là nơi thờ Phục Ba tướng quân Mã Viện – vị thần bảo hộ các chuyến hải trình an toàn, cầu mong cho công việc buôn bán thuận lợi. Lịch sử hội quán gắn liền với cuộc sống và tín ngưỡng của cộng đồng người Triều Châu, nơi mà những người di cư đã tìm thấy sự đoàn kết và chia sẻ qua các hoạt động tôn giáo và văn hóa
Ngoài vai trò là nơi thờ cúng, hội quán còn là trung tâm văn hóa, nơi tổ chức các lễ hội lớn như lễ vía Phục Ba tướng quân và các dịp lễ Tết, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Do đó, Hội quán Triều Châu trở thành địa điểm văn hóa và tâm linh không thể bỏ qua khi đến Hội An, nơi du khách có thể tìm hiểu sâu hơn về đời sống tín ngưỡng của cộng đồng người Triều Châu tại Việt Nam.
2. Lịch sử lâu đời và nguồn gốc hình thành của hội quán Triều Châu
Hội quán Triều Châu, hay còn được biết đến với tên gọi Chùa Ông Bổn, có lịch sử lâu đời và nguồn gốc hình thành gắn liền với cộng đồng người Hoa gốc Triều Châu tại Hội An. Được xây dựng vào năm 1845 bởi các thương nhân Triều Châu, hội quán ra đời trong bối cảnh cộng đồng người Hoa di cư đến Hội An để sinh sống và kinh doanh khi nơi đây là một thương cảng sầm uất. Những người di cư này đã thành lập hội quán không chỉ làm nơi sinh hoạt cộng đồng mà còn là nơi thờ phụng các vị thần bảo hộ, đặc biệt là Phục Ba tướng quân Mã Viện – vị thần tượng trưng cho sự bình an, bảo hộ những chuyến đi biển thuận lợi.
Với nguồn gốc là nơi kết nối và hỗ trợ cộng đồng, hội quán đã trở thành trung tâm văn hóa và tín ngưỡng quan trọng. Trải qua nhiều thế kỷ, Hội quán Triều Châu đã được trùng tu và bảo tồn để giữ nguyên nét kiến trúc cổ kính và giá trị tâm linh sâu sắc. Các thế hệ người Hoa tại Hội An tiếp tục duy trì các nghi lễ và lễ hội truyền thống tại hội quán, làm cho nơi đây không chỉ là một di sản kiến trúc mà còn là một điểm nhấn văn hóa và lịch sử sống động của phố cổ Hội An.
3. Khám phá không gian kiến trúc độc đáo của Hội quán Triều Châu
Hội quán Triều Châu, một công trình kiến trúc nổi bật ở Hội An, mang dấu ấn sâu sắc của văn hóa Triều Châu với lối thiết kế cổ kính và tinh xảo. Cổng chính của hội quán, nổi bật với mái ngói và các chi tiết trang trí truyền thống, dẫn vào một không gian linh thiêng mà du khách sẽ dễ dàng nhận ra qua sự tỉ mỉ trong từng hoa văn và biểu tượng. Phần mái của hội quán được trang trí bằng những hoa văn gốm sứ đầy sắc màu, mô tả các hình tượng quen thuộc trong văn hóa Trung Hoa như lưỡng long tranh châu, tượng trưng cho sự thịnh vượng và may mắn.
Tiến vào bên trong, chính điện là điểm nhấn chính của Hội quán, nơi thờ Phục Ba tướng quân Mã Viện – vị thần bảo hộ cho những chuyến hải trình an toàn. Nội thất của chính điện mang nét trang nghiêm với những bức hoành phi, câu đối chạm trổ công phu, tạo nên một không gian linh thiêng và uy nghiêm. Các tác phẩm chạm khắc tinh xảo trên gỗ và đá, với những câu chuyện và truyền thuyết Trung Hoa, phản ánh không chỉ tài nghệ mà còn lòng thành kính của cộng đồng người Triều Châu đối với thần linh.
Phía trong cùng là khu vực Hậu tẩm, nơi lưu giữ nhiều hiện vật cổ như lư hương, trống đồng, và các tác phẩm điêu khắc truyền thống. Mỗi chi tiết, từ các họa tiết trang trí trên cột và trần đến các bức tượng thờ, đều được chế tác công phu, tạo nên một không gian vừa thiêng liêng vừa sống động. Kiến trúc và nội thất của hội quán không chỉ thể hiện tinh hoa nghệ thuật của người Triều Châu mà còn góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa dạng của phố cổ Hội An.
4. Các hoạt động, lễ hội được tổ chức tại hội quán Triều Châu
Tại Hội quán Triều Châu, các hoạt động và lễ hội được tổ chức thường xuyên, tạo nên không khí văn hóa đậm chất truyền thống, thu hút đông đảo du khách đến tham gia.
Lễ vía Phục Ba tướng quân: Đây là lễ hội lớn nhất tại Hội quán Triều Châu, tổ chức hàng năm để tưởng nhớ Phục Ba tướng quân Mã Viện, vị thần bảo hộ cho những chuyến hải hành an toàn. Lễ vía thường có các nghi thức dâng hương, tế lễ trang trọng, cầu mong sự bình an và may mắn cho người dân và thương nhân. Du khách có thể tham gia dâng hương và chiêm bái, tìm hiểu về nghi lễ truyền thống của người Triều Châu.
Các ngày lễ Tết: Hội quán là trung tâm tổ chức các lễ Tết lớn trong năm, đặc biệt là Tết Nguyên Đán và lễ Nguyên Tiêu. Vào những dịp này, hội quán trang trí rực rỡ với lồng đèn và hoa, thu hút đông đảo khách tham quan. Các hoạt động bao gồm dâng hương, xin lộc đầu năm, cùng các nghi thức truyền thống để cầu mong một năm mới an khang thịnh vượng.
Ngày rằm lớn và lễ hội cộng đồng: Vào các ngày rằm lớn trong năm, hội quán thường tổ chức lễ dâng hương, một phần không thể thiếu trong đời sống tín ngưỡng của cộng đồng Triều Châu. Du khách có thể tham gia các hoạt động cầu nguyện, thưởng thức các màn múa lân truyền thống và trải nghiệm không gian văn hóa mang màu sắc tâm linh đậm đà.
5. Những lưu ý cho du khách khi tham quan hội quán Triều Châu
Khi tham quan Hội quán Triều Châu, du khách nên lưu ý một số điều để có trải nghiệm trọn vẹn và giữ gìn sự trang nghiêm tại không gian tâm linh này:
Thời gian tham quan: Hội quán mở cửa từ 7h sáng đến 17h chiều. Du khách nên chọn những khung giờ ít người để tận hưởng không gian yên tĩnh, đặc biệt vào sáng sớm hoặc đầu giờ chiều.
Trang phục và tác phong: Đây là nơi thờ cúng linh thiêng, vì vậy, du khách nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo và tránh các trang phục phản cảm. Hãy chú ý tác phong khi tham quan, giữ giọng nói nhỏ nhẹ để không ảnh hưởng đến không gian yên bình của hội quán.
Không mang đồ ăn, thức uống vào hội quán: Để giữ gìn vệ sinh và sự trang nghiêm, du khách không nên mang đồ ăn và thức uống vào khu vực thờ tự. Điều này giúp duy trì không gian sạch sẽ và thể hiện sự tôn trọng với nơi linh thiêng.
Kết thúc hành trình khám phá Hội An và Hội quán Triều Châu, du khách sẽ cảm nhận sâu sắc về vẻ đẹp giao thoa văn hóa và lịch sử của vùng đất này. Hội quán Triều Châu không chỉ là một công trình kiến trúc đẹp mắt mà còn là nơi lưu giữ những giá trị tinh thần và tín ngưỡng của cộng đồng người Hoa tại Hội An. Mỗi chi tiết, từ cổng Tam Quan đến chính điện trang nghiêm, đều thể hiện sự tận tâm của người xưa, tạo nên một không gian văn hóa độc đáo. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu lịch sử và tâm linh của phố cổ Hội An, để lại trong lòng du khách những dấu ấn khó quên về vẻ đẹp cổ kính và yên bình của vùng đất này.
