Lễ hội Đền La là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của vùng đất Ninh Bình. Được tổ chức hàng năm, lễ hội không chỉ là dịp để người dân địa phương bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên và các bậc tiền nhân, mà còn là cơ hội để bảo tồn và phát huy các nét đẹp văn hóa dân gian. Với không khí trang nghiêm nhưng không kém phần sôi động, lễ hội Đền La thu hút đông đảo du khách và người dân tham gia, tạo nên một bức tranh sống động về đời sống văn hóa truyền thống Việt Nam.
1. Giới thiệu đôi nét về đền La
Đền La là một công trình tâm linh cổ kính nằm tại thôn La Phù, xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ngôi đền được xây dựng để tưởng nhớ hai vị vua thời Hậu Trần là Giản Định Đế và Trùng Quang Đế, những người đã có công lớn trong cuộc kháng chiến chống giặc Minh vào thế kỷ XIV. Tọa lạc giữa một vùng quê yên bình, đền La không chỉ mang ý nghĩa lịch sử sâu sắc mà còn là nơi gửi gắm niềm tin tâm linh của người dân địa phương.
Kiến trúc đền La mang đậm nét truyền thống với không gian thanh tịnh, hài hòa cùng thiên nhiên. Bên trong đền, các bức hoành phi, câu đối và tượng thờ được bài trí trang nghiêm, thể hiện tinh thần tôn kính đối với các bậc tiền nhân. Đền La là điểm đến không thể bỏ lỡ cho những ai muốn tìm hiểu lịch sử, đồng thời cầu bình an, may mắn cho bản thân và những người yêu thương.
2. Ý nghĩa của lễ hội đền La
Lễ hội Đền La được tổ chức hàng năm từ ngày 13 đến 15 tháng Giêng âm lịch tại thôn La Phù, thuộc xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Lễ hội được tổ chức nhằm mục đích tưởng nhớ hai vị vua thời Hậu Trần là Giản Định Đế và Trùng Quang Đế – những người đã lãnh đạo cuộc kháng chiến chống quân Minh vào thế kỷ XIV.
Sự kiện không chỉ là dịp để người dân bày tỏ lòng tri ân đối với các bậc tiền nhân đã bảo vệ đất nước mà còn thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Lễ hội Đền La còn góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống thông qua các nghi lễ trang nghiêm và các hoạt động văn hóa, văn nghệ phong phú. Đây cũng là cơ hội để kết nối cộng đồng, khơi dậy lên niềm tự hào dân tộc và gìn giữ bản sắc văn hóa vùng đất cố đô Ninh Bình.
3. Những hoạt động chính trong lễ hội đền La
Bao gồm phần lễ và phần hội, lễ hội đền La mang đến những trải nghiệm về văn hóa đầy thú vị.
3.1. Phần Lễ
Phần lễ diễn ra trong không khí trang nghiêm, thành kính, thể hiện lòng tri ân đối với các vị vua và tôn vinh các giá trị tâm linh. Hoạt động mở đầu là lễ rước kiệu quanh Đền La, tái hiện cảnh tượng đoàn người diễu hành với trang phục truyền thống, kiệu và cờ hoa rực rỡ. Lễ rước long trọng này chính là dịp để cộng đồng thể hiện sự đoàn kết, cùng chung tay gìn giữ các giá trị văn hóa.
Sau lễ rước là lễ dâng hương và đọc văn tế. Đây là nghi thức quan trọng nhất, nơi người dân dâng hương, lễ vật để cầu bình an, mùa màng bội thu, và tưởng nhớ hai vị vua thời Hậu Trần là Giản Định Đế và Trùng Quang Đế. Bài văn tế được đọc trong không khí linh thiêng, với nội dung ca ngợi công lao của các vị vua và thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của hậu thế.
3.2. Phần Hội
Trái ngược với không khí trang nghiêm của phần lễ, phần hội mang đến không gian sôi động và náo nhiệt, thu hút đông đảo người dân và du khách gần xa tham gia. Các trò chơi dân gian truyền thống như đánh đu, đánh cờ, kéo chữ, và múa hát là những hoạt động không thể thiếu, đem lại tiếng cười và niềm vui cho mọi người.
Một điểm nhấn đặc biệt trong phần hội chính là tục lệ dâng “xôi Vựng”. Đây là một loại xôi được chế biến từ gạo nếp trắng, thể hiện sự thành kính của người dân đối với thánh thần. Quá trình làm xôi Vựng rất công phu: gạo nếp phải được vo và nấu bằng nước giếng Me – một giếng nước đặc biệt của thôn Thượng Phường.
Người dân nơi đây tin rằng nước giếng Me trong suốt, tinh khiết, giúp xôi nấu ra dẻo, thơm và đặc biệt phù hợp để tế thánh. Các thôn làng tham gia lễ hội đều cử người đến giếng Me từ trước đó để xin nước, thể hiện sự trân trọng và nghiêm túc trong việc chuẩn bị lễ vật.
Các làng cũng tổ chức thi nấu xôi và làm cỗ cúng, tạo không khí thi đua lành mạnh. Những mâm xôi Vựng đẹp nhất, thơm ngon nhất được chọn để dâng lên đền, như một lời nguyện cầu để nhận được sự phù hộ của các bậc thần linh.
4. Một số lưu ý khi tham gia lễ hội đền La
Những lưu ý này sẽ giúp du khách tham gia lễ hội Đền La một cách an toàn và tôn trọng truyền thống của địa phương.
- Du khách nên mặc trang phục lịch sự và gọn gàng khi tham gia lễ hội, không nên mặc quần áo quá ngắn hoặc hở hang để giữ sự tôn trọng trong không gian tín ngưỡng.
- Du khách cần giữ thái độ nghiêm trang và thành kính khi tham gia các nghi lễ như dâng hương và đọc văn tế, không nên nói chuyện lớn tiếng, đùa giỡn hoặc có hành vi thiếu tôn trọng tại khu vực đền.
- Người tham gia nên chuẩn bị lễ vật đơn giản và phù hợp với phong tục của địa phương. Du khách không nên đặt lễ vật ở những khu vực không được phép để tránh vi phạm quy định của đền.
- Mọi người cần bỏ rác đúng nơi quy định để bảo vệ cảnh quan và môi trường của lễ hội.
- Du khách cần chú ý bảo quản các vật dụng cá nhân như điện thoại, ví tiền, máy ảnh để tránh bị thất lạc, không nên mang theo quá nhiều tài sản có giá trị để hạn chế rủi ro.
- Mọi người nên tham gia các hoạt động vui chơi với tinh thần hòa đồng và vui vẻ.
- Bạn nên đến sớm để có thời gian tham dự đầy đủ các nghi lễ và hoạt động của lễ hội, lập kế hoạch cụ thể để tránh bỏ lỡ các phần quan trọng của lễ hội.
- Du khách nên cẩn thận khi di chuyển trong đám đông để tránh xảy ra chen lấn, xô đẩy. Đặc biệt cần giữ trẻ em luôn trong tầm mắt để đảm bảo an toàn.
Lễ hội Đền La không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao của hai vị vua thời Hậu Trần mà còn là nơi hội tụ những giá trị tâm linh sâu sắc của vùng đất Ninh Bình. Tham gia lễ hội không chỉ là cơ hội để trải nghiệm văn hóa dân gian, mà còn là hành trình hướng về cội nguồn, thể hiện lòng biết ơn và niềm tự hào dân tộc. Qua nhiều thế hệ, lễ hội Đền La vẫn giữ được sức sống bền bỉ, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân địa phương và là điểm đến hấp dẫn đối với du khách gần xa.
