Lễ vía Bà Thiên Hậu, một trong những nét văn hóa đặc sắc của người Hoa tại Hội An, không chỉ là dịp để tôn vinh vị thần bảo trợ, mà còn là cơ hội để tìm hiểu về các nghi thức tâm linh, phong tục truyền thống của cộng đồng này. Diễn ra vào mỗi năm, lễ hội này thu hút đông đảo du khách và cư dân địa phương tham gia, mang đến những trải nghiệm văn hóa sâu sắc. Cùng SmartTravel khám phá vẻ đẹp và ý nghĩa sâu xa của lễ vía Bà Thiên Hậu trong bài viết dưới đây để hiểu hơn về một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của Hội An.
1. Vài nét về lễ vía bà Thiên Hậu
Bà Thiên Hậu là ai?
Bà Thiên Hậu, hay còn gọi là Thiên Hậu Thánh Mẫu, là một vị thần nổi tiếng trong tín ngưỡng người Hoa. Tương truyền, bà Thiên Hậu sống ở thời nhà Tống tại Phúc Kiến, Trung Quốc, nổi tiếng với tài năng thần bí có thể đoán biết thiên tai như mưa gió, bão lụt.
Với những phép màu kỳ diệu, bà Thiên Hậu được tôn thờ như một vị thần bảo vệ, cứu vớt ngư dân khỏi nguy hiểm trên biển cả. Những lúc gặp thiên tai hay hiểm nguy, các ngư dân luôn cầu khẩn bà Thiên Hậu với hy vọng được bà phù hộ. Bên cạnh đó, bà còn giúp những người ngư dân định cư, ổn định cuộc sống khi họ di cư đến vùng đất mới, tạo dựng sự an lành cho con cháu. Chính vì vậy, bà Thiên Hậu không chỉ là một vị thần bảo vệ mà còn là biểu tượng của sự che chở, bảo bọc trong đời sống của ngư dân.
Nguồn gốc lễ vía bà Thiên Hậu
Lễ vía Bà Thiên Hậu là một lễ hội truyền thống có nguồn gốc từ tín ngưỡng của cộng đồng thương nhân người Hoa, đặc biệt là những người chuyên buôn bán trên biển. Trước đây, để phục vụ cho công việc buôn bán, các thương nhân phải vượt qua những chuyến đi dài đầy gian nguy, đối mặt với thiên tai, bão tố. Trong những lúc gặp khó khăn, họ tin tưởng vào sự che chở của Bà Thiên Hậu Thánh Mẫu, một nữ thần bảo vệ tàu bè và người đi biển.
Lễ vía bà Thiên Hậu được tổ chức hàng năm để bày tỏ lòng thành kính và biết ơn sự phù hộ của bà, mang lại cuộc sống bình an, thuận lợi. Đây cũng là dịp để cộng đồng Hoa kiều tại Việt Nam, đặc biệt là tại Hội An, tôn vinh nét văn hóa tín ngưỡng đặc sắc, đồng thời giúp du khách hiểu thêm về sự kết nối giữa tín ngưỡng và đời sống của người Hoa.
Ý nghĩa lễ vía bà Thiên Hậu
Lễ vía Thiên Hậu Thánh Mẫu là một lễ hội mang đậm giá trị tâm linh, phản ánh niềm tin vào sự bảo vệ và che chở của Thiên Hậu Thánh Mẫu, cầu mong một cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Dù có nguồn gốc từ văn hóa người Hoa, nhưng lễ hội này lại dễ dàng hòa nhập với tín ngưỡng của người Việt, trở thành một sự kiện văn hóa hấp dẫn thu hút đông đảo người dân và du khách tại Hội An tham gia. Lễ hội không chỉ tôn vinh đức Thánh Mẫu mà còn góp phần thúc đẩy mối quan hệ đoàn kết giữa cộng đồng người Hoa và Việt, gắn kết tình cảm giữa hai dân tộc. Tham gia lễ hội, bạn sẽ có cơ hội để tìm hiểu, trải nghiệm và cảm nhận những giá trị văn hóa truyền thống đậm đà bản sắc hai dân tộc.
2. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ vía bà Thiên Hậu
Lễ hội được tổ chức hàng năm vào ngày 23 tháng 3 âm lịch tại các hội quán nổi tiếng như Hội quán Phúc Kiến, Hội quán Ngũ Bang và Hội quán Phước Lộc Thiên. Đây là dịp để người dân địa phương cùng du khách tưởng nhớ và suy tôn Bà Thiên Hậu, vị thần bảo trợ cho ngư dân và những người làm ăn trên biển.
3. Các nghi thức và hoạt động diễn ra trong lễ vía bà Thiên Hậu
Lễ mộc dục
Một trong những nghi lễ quan trọng trước ngày lễ chính là lễ mộc dục, diễn ra vào ngày 22/3 âm lịch. Trong lễ này, ban trị sự Hội quán sẽ tổ chức vệ sinh và trang trí lại các bàn thờ, điện thờ. Một số thành viên sẽ thực hiện nghi lễ mộc dục, dùng nước sạch và khăn mềm để lau chùi tượng Thánh Mẫu, thay áo choàng và đeo trang sức, nhằm thể hiện sự tôn kính và chuẩn bị cho lễ vía bà Thiên Hậu.
Phần lễ
Phần lễ chính thường diễn ra vào khoảng 9 đến 10 giờ sáng, khi ba hồi chuông trống vang lên, đánh dấu sự bắt đầu của nghi thức linh thiêng. Mọi người tham gia lễ hội, từ người lớn tuổi đến du khách, xếp hàng trật tự để dâng hương và cầu nguyện. Những người cao tuổi, có vai vế, sẽ đảm nhận nhiệm vụ kiểm tra lễ vật và đọc văn tế trước khi con cháu và du khách được mời dâng hương cầu nguyện.
Trong lễ vía, nghi thức cúng chay là một phần không thể thiếu. Các lễ vật dâng lên bà Thiên Hậu thường rất phong phú và tinh tế, bao gồm kim trư (heo quay), bộ tam sên, bánh bao Phúc Kiến, vịt tiềm bát bửu, bún xào Phước Kiến, và hoa quả tươi. Mỗi món cúng đều mang đậm nét văn hóa ẩm thực của người dân Hội An và được chọn lọc kỹ lưỡng, tượng trưng cho những điều tốt đẹp và may mắn. Sau buổi lễ, tất cả tham gia tiệc chiêu đãi, cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống trong không khí nhộn nhịp, gắn kết cộng đồng.
Phần hội
Phần hội của lễ vía bà Thiên Hậu Hội An thu hút sự tham gia đông đảo của người dân và du khách, mang đến một không khí lễ hội náo nhiệt và sôi động. Trong suốt thời gian diễn ra, du khách sẽ được trải nghiệm những màn múa lân đầy màu sắc, các tiết mục văn hóa nghệ thuật phong phú và đặc sắc, tạo nên một không gian đầy năng lượng và vui tươi. Các hoạt động này không chỉ là dịp để mọi người thể hiện lòng tôn kính với Bà Thiên Hậu mà còn là cơ hội tuyệt vời để du khách hòa mình vào những truyền thống văn hóa lâu đời của Hội An.
4. Lưu ý khi tham gia lễ vía bà Thiên Hậu
Tham gia lễ vía bà Thiên Hậu là một trải nghiệm đầy ý nghĩa, nhưng để lễ hội diễn ra suôn sẻ và thể hiện được lòng thành kính đúng mực, du khách cần lưu ý một số điểm sau:
– Trang phục lịch sự: Khi tham gia lễ hội, du khách nên mặc trang phục trang nhã, kín đáo để thể hiện sự tôn trọng đối với tín ngưỡng và truyền thống văn hóa.
– Giữ trật tự, yên lặng: Lễ vía Bà Thiên Hậu là nghi lễ linh thiêng, vì vậy du khách cần giữ yên lặng, không làm ồn ào để không làm gián đoạn không khí tôn nghiêm của buổi lễ.
– Đảm bảo an toàn cá nhân: Vì lễ hội thường thu hút đông người, bạn nên chú ý đến việc bảo vệ tài sản cá nhân và giữ gìn an toàn trong suốt quá trình tham gia.
– Tôn trọng nghi thức: Trong suốt lễ hội, hãy luôn tôn trọng các nghi thức và truyền thống của cộng đồng, thể hiện sự kính trọng đối với các vị thần linh và tôn thờ bà Thiên Hậu.
Lễ vía bà Thiên Hậu tại Hội An không chỉ là một lễ hội tâm linh, mà còn là dịp để bạn khám phá nét đẹp văn hóa của người Hoa, gắn liền với cuộc sống ngư dân và sự hòa quyện giữa hai dân tộc Hoa – Việt. SmartTravel hy vọng bài viết này đã mang đến cho bạn cái nhìn sâu sắc về một trong những lễ hội đặc sắc tại Hội An, đồng thời giúp bạn khám phá thêm những giá trị văn hóa tuyệt vời của vùng đất này. Nếu có cơ hội, đừng quên ghé thăm Hội An để cảm nhận không khí trang trọng và hòa nhập vào không gian văn hóa đặc sắc này nhé!
