Tết Việt Nam, từ ký ức mộc mạc thời bao cấp đến sự rộn ràng hiện đại, là hành trình văn hóa độc đáo, nơi mỗi phong tục, lễ hội đều mang theo hơi thở của thời đại.
Hành trình Tết Việt: Kết nối ký ức và hơi thở thời đạ
“Tết là nắng ấm trên thềm,
Là hoa mai nở bên rèm gió xuân.
Tết là khói bếp tần ngần,
Là chuyến du xuân về ngàn mộng mơ.”
Tết Nguyên Đán – ngày hội lớn nhất trong năm của người Việt – không chỉ là thời khắc để trở về với gia đình mà còn là dịp để lắng nghe hơi thở của đất trời, nơi mỗi phong tục và lễ hội đều như những cánh hoa xuân tô điểm cho bức tranh văn hóa dân tộc. Có một Tết xưa mang hình ảnh nồi bánh chưng đỏ lửa, mâm cỗ Tết giản dị, và những phiên chợ quê rộn ràng. Và rồi, có một Tết nay hiện đại, sôi động, nơi người ta không chỉ đón xuân bên thềm nhà mà còn bước chân đi muôn nẻo, khám phá sắc xuân trên mọi miền đất nước.
Hành trình Tết Việt là sự giao thoa giữa ký ức và hiện tại, giữa vẻ đẹp nguyên sơ của chợ Tết xưa với sự lộng lẫy của lễ hội xuân hiện đại. Bài viết này sẽ cùng bạn khám phá phong vị Tết qua từng thời kỳ, từ mâm cỗ quê hương đến những chuyến du xuân rực rỡ, nơi mỗi địa danh, mỗi lễ hội đều lưu giữ trong mình nét đẹp bất tận của mùa xuân Việt Nam.
Tết bao cấp: Nét đẹp mộc mạc trong ký ức
Phong tục chuẩn bị Tết: Tấm lòng gói trọn trong chiếc bánh chưng
Tết thời bao cấp luôn gắn liền với hình ảnh gia đình sum vầy bên bếp lửa, tiếng cười nói râm ran hòa lẫn mùi thơm của lá dong, gạo nếp, và thịt lợn khi gói bánh chưng, bánh tét. Đó không chỉ là công việc chuẩn bị mà còn là khoảnh khắc gắn kết tình thân. Chợ Tết khi ấy trở thành trung tâm nhộn nhịp của làng quê, nơi mọi người tranh thủ mua sắm những món đồ cần thiết, từ giấy đỏ viết câu đối, hương trầm đến những món ăn Tết như mứt gừng, mứt dừa. Trong sự thiếu thốn của thời bao cấp, mâm cỗ Tết không quá đầy đặn nhưng vẫn đủ đầy niềm vui với bánh chưng xanh, thịt đông trong veo, xôi gấc đỏ, dưa hành giòn cay – tất cả tượng trưng cho một năm mới no ấm, an lành.
Không gian ngày Tết: Sắc xuân trong từng ngõ nhỏ
Tết bao cấp mang một vẻ đẹp bình dị nhưng đầy ý nghĩa. Cây nêu được dựng trước sân, treo lá bùa và giấy đỏ để xua đuổi tà ma, là một phong tục không thể thiếu trong ngày Tết. Mâm ngũ quả, dù chỉ gồm chuối xanh, bưởi, quýt hay ớt, được bày biện cẩn thận như một lời cầu mong cho năm mới an khang, hạnh phúc. Những con đường làng quê nhỏ bé bỗng trở nên sống động hơn với sắc màu của hoa xuân – cúc vàng, đào đỏ – xen lẫn tiếng cười nói của trẻ em khoe áo mới. Dù cuộc sống còn nhiều khó khăn, không khí ngày Tết vẫn rực rỡ trong lòng mỗi người, tạo nên những ký ức khó phai về một mùa xuân giản dị mà tràn đầy yêu thương.
Các lễ hội đặc trưng: Vui hội xuân rộn rã
Tết không chỉ là dịp để quây quần bên gia đình mà còn là thời gian để làng xóm gắn kết qua những lễ hội dân gian. Những ngày đầu xuân, khắp nơi tổ chức các trò chơi truyền thống như đấu vật, đánh đu, ném còn, hay đua thuyền, thu hút người dân trong làng lẫn du khách gần xa. Tiếng trống hội rộn ràng, tiếng reo hò cổ vũ vang vọng cả không gian làng quê, khiến ai cũng cảm nhận được sức sống mãnh liệt của mùa xuân. Sau những ngày vui chơi, người dân lại cùng nhau đi lễ đình, chùa, cầu mong một năm mới thuận hòa, may mắn. Đây không chỉ là phong tục mà còn là niềm tin, là nét đẹp tâm linh của người Việt trong ngày Tết cổ truyền.
Gắn với du lịch: Ký ức Tết xưa trong hành trình khám phá
Những giá trị đẹp đẽ của Tết bao cấp vẫn được lưu giữ và tái hiện trong các điểm đến du lịch nổi bật ngày nay. Làng cổ Đường Lâm (Hà Nội) mang đến cho du khách trải nghiệm sống động về một không gian Tết xưa với những ngôi nhà đá ong cổ kính, phiên chợ quê nhộn nhịp và phong tục gói bánh chưng chung trong sân đình. Làng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh) là nơi lưu giữ nghệ thuật dân gian, tái hiện không khí Tết qua những bức tranh “gà trống”, “vợ chồng hạnh phúc”. Đặc biệt, các phiên chợ vùng cao ở Sa Pa, Hà Giang trở thành điểm nhấn với sắc màu trang phục dân tộc, những món hàng Tết độc đáo và phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ. Bạn sẽ được nghỉ ngơi, ngắm cảnh cũng như tham gia các lớp học workshop như gói bánh chưng, làm mứt, viết thư pháp, dựng cây nêu hay chơi trò chơi dân gian, để cảm nhận trọn vẹn nét đẹp của một mùa xuân xưa cũ.
Tết hiện đại: Sự hội nhập và phong phú
Phong tục ngày Tết: Hơi thở mới trong truyền thống cũ
Tết hiện đại là sự kết hợp giữa truyền thống và xu hướng mới, tạo nên bức tranh sống động về một mùa xuân hội nhập. Nếu mâm cỗ Tết xưa thường xoay quanh bánh chưng, dưa hành, thì nay đã đa dạng hơn với các món ăn từ truyền thống đến hiện đại như lẩu, hải sản, hay các món Âu-Á phù hợp với khẩu vị của thế hệ trẻ. Cách lì xì cũng thay đổi đáng kể khi công nghệ số lên ngôi – từ phong bao đỏ trao tay, nhiều người chuyển sang lì xì online qua ứng dụng, mang lại sự tiện lợi và nhanh chóng.
Không gian Tết hiện đại cũng trở nên linh hoạt hơn. Thay vì tất bật chuẩn bị lễ Tết cầu kỳ, nhiều gia đình chọn tổ chức tiệc tất niên đơn giản hoặc dành thời gian du xuân, nghỉ dưỡng tại các khu du lịch. Tết không còn bị bó buộc trong khuôn khổ gia đình, mà trở thành dịp để kết nối, khám phá và trải nghiệm.
Các lễ hội nổi bật: Sắc màu xuân trong truyền thống và hiện đại
Tết hiện đại không chỉ giữ lại những lễ hội truyền thống mà còn làm mới, nâng cấp để phù hợp với xu hướng. Những hội xuân nổi tiếng như lễ hội chùa Hương (Hà Nội) hay lễ hội Yên Tử (Quảng Ninh) được tổ chức bài bản hơn, kết hợp với các dịch vụ du lịch, thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước. Hội hoa xuân tại Đà Lạt, Hội An lại mang đến sắc thái riêng với không gian đèn lồng lung linh, cùng các chương trình nghệ thuật đặc sắc.
Bên cạnh đó, Tết hiện đại còn gắn liền với những sự kiện mới mẻ như countdown chào năm mới tại các thành phố lớn. Màn trình diễn pháo hoa và ánh sáng rực rỡ ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng không chỉ là dịp để chào đón năm mới mà còn tạo điểm nhấn văn hóa, thu hút đông đảo du khách tham gia.
Những hành trình du xuân: Tết trên từng nẻo đường
Tết hiện đại mở ra cơ hội để mọi người bước chân vào những hành trình mới mẻ, khám phá cảnh sắc và văn hóa của mùa xuân trên khắp mọi miền đất nước.
- Hành trình du xuân tâm linh: Các điểm đến như chùa Hương, Yên Tử, Bái Đính trở thành lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn cầu bình an, may mắn trong năm mới. Những ngôi chùa linh thiêng được bao bọc bởi thiên nhiên xanh mướt, hòa quyện giữa sự thanh tịnh và vẻ đẹp xuân thì, tạo nên trải nghiệm du lịch tâm linh độc đáo.
- Trekking và khám phá thiên nhiên: Với những người yêu thích phiêu lưu, trekking Phan Xi Păng để đón bình minh ngày đầu năm là một trải nghiệm không thể bỏ qua. Những cung đường trekking phủ đầy hoa đào, hoa mận ở Sapa hay đỉnh núi Bạch Mộc Lương Tử mang đến cảm giác vừa chinh phục, vừa tận hưởng vẻ đẹp thiên nhiên.
Giao thoa Tết xưa và nay: Hành trình lưu giữ và đổi mới
Tái hiện Tết xưa giữa nhịp sống hiện đại
Trong lòng nhịp sống hiện đại, không gian Tết xưa vẫn được tái hiện qua những điểm đến và lễ hội đậm chất truyền thống, như một cách để gìn giữ ký ức. Làng cổ Phố Hiến (Hưng Yên) với những nếp nhà cổ kính và các hoạt động văn hóa như dựng cây nêu, gói bánh chưng đã trở thành nơi níu giữ những giá trị Tết ngày xưa. Phố cổ Hội An, với lễ hội đèn lồng lung linh sắc màu, không chỉ gợi nhắc không khí Tết truyền thống mà còn là điểm đến nổi tiếng thu hút du khách trong nước và quốc tế.
Bên cạnh đó, các khu du lịch lớn như Vinpearl, Bà Nà Hills hay Ecopark cũng không ngừng tổ chức những lễ hội xuân đặc sắc, mang hương vị Tết xưa trở lại giữa không gian hiện đại. Từ những gian hàng chợ Tết rực rỡ, các trò chơi dân gian như ném còn, kéo co đến hoạt động gói bánh chưng hay dựng cây nêu, tất cả đều tạo nên trải nghiệm vừa hoài cổ, vừa mới mẻ cho du khách.
Giữ lửa văn hóa Tết qua những hành trình khám phá
Du lịch không chỉ mang ý nghĩa giải trí mà còn là cơ hội để bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa Tết truyền thống. Nhiều lễ hội xuân, từ đua thuyền trên sông Hương, đấu vật ở làng Sình (Huế) đến các trò chơi dân gian vùng núi phía Bắc như kéo co, ném còn, đều được tổ chức tại các điểm du lịch nổi bật, vừa tạo sân chơi cho du khách, vừa lưu giữ tinh thần lễ hội cổ truyền.
Với du khách quốc tế, những hoạt động như gói bánh chưng, làm mâm cỗ Tết, hay tham gia các buổi lễ hội đầu xuân tại Việt Nam là trải nghiệm thú vị để hiểu hơn về phong tục đón năm mới của người Việt. Đây không chỉ là cách quảng bá văn hóa, mà còn là cầu nối giúp Tết Việt lan tỏa ra thế giới.
Những bước chân mang mùa xuân đến mọi miền
Hành trình du lịch Tết ngày nay đã có nhiều đổi thay, mở ra cơ hội để mọi người khám phá và cảm nhận mùa xuân trên từng vùng đất. Các gia đình thường lựa chọn các tour về quê, nơi cả nhà cùng nhau tìm hiểu văn hóa Tết truyền thống, tham gia các hoạt động như làm bánh, đi chợ Tết và tận hưởng không khí làng quê thanh bình.
Ngoài ra, hình thức du lịch cộng đồng đang ngày càng phổ biến. Tại các homestay vùng cao, du khách có thể trải nghiệm sinh hoạt cùng các dân tộc thiểu số, đón Tết trong không gian núi rừng với những phong tục độc đáo như nhảy sạp, múa xòe. Đây là cách tuyệt vời để hiểu sâu hơn về bản sắc văn hóa vùng miền và hòa mình vào bầu không khí Tết khác biệt.
Sự giao thoa giữa Tết xưa và nay không chỉ mang lại cảm giác thân thuộc mà còn làm phong phú thêm hành trình du xuân. Dù ở thời kỳ nào, Tết vẫn giữ trong mình nét đẹp riêng, và du lịch chính là chiếc cầu nối để đưa những giá trị ấy đến gần hơn với mọi người, mọi thế hệ.
Tết Việt, dù là những ngày bao cấp mộc mạc hay những mùa xuân hiện đại rộn ràng, vẫn luôn là dịp đặc biệt để kết nối quá khứ và hiện tại, truyền thống và đổi mới. Trên hành trình du xuân, mỗi điểm đến, mỗi phong tục và lễ hội đều như những nét chấm phá, góp phần tô điểm cho bức tranh văn hóa độc đáo của dân tộc.
Du lịch Tết không chỉ là dịp để nghỉ ngơi, khám phá, mà còn là cơ hội để sống lại ký ức Tết xưa, cảm nhận tinh thần Tết nay, và lan tỏa bản sắc Việt đến bạn bè quốc tế. Tết không chỉ là mùa của đoàn viên mà còn là mùa của những hành trình đáng nhớ – hành trình tìm về cội nguồn, trải nghiệm hiện tại và mơ về tương lai.
Dù thời gian có đổi thay, Tết vẫn luôn là nhịp cầu đưa chúng ta trở về với giá trị cốt lõi của mình, và du lịch chính là cách để giá trị ấy được lưu giữ và bay xa, như một bản hòa ca bất tận của mùa xuân Việt Nam
