Chỉ khi đến Ninh Bình, bạn mới thấy được nền ẩm thực ở đây phát triển và phong phú đến mức nào.
Khám phá Ninh Bình: Vùng đất di sản với nền ẩm thực độc đáo
Ninh Bình – một viên ngọc quý của Việt Nam – không chỉ được biết đến với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ mà còn là điểm dừng chân lý tưởng để tìm hiểu về lịch sử và văn hóa. Từ những danh thắng nổi tiếng như quần thể danh thắng Tràng An – di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, đến cố đô Hoa Lư trầm mặc, Ninh Bình mang đến một hành trình du lịch đậm chất trải nghiệm. Nhưng không chỉ dừng lại ở phong cảnh và lịch sử, nơi đây còn khiến du khách say mê bởi một nền ẩm thực độc đáo, vừa dân dã, vừa tinh tế.
Ẩm thực Ninh Bình là sự kết tinh giữa thiên nhiên, sự sáng tạo và tinh hoa văn hóa lâu đời. Những món ăn nơi đây không chỉ ngon miệng mà còn kể câu chuyện về vùng đất và con người. Từ các món đặc sản như thịt dê núi, cơm cháy giòn rụm đến các món ăn bình dị nhưng không kém phần độc đáo như miến lươn, gỏi cá nhệch, tất cả đều gợi lên một cảm giác gần gũi mà mới lạ. Với sự hòa quyện giữa các nguyên liệu tự nhiên và cách chế biến khéo léo, ẩm thực Ninh Bình là cầu nối để du khách quốc tế hiểu hơn về đời sống, phong tục và bản sắc Việt Nam.
Top đặc sản tại Ninh Bình bạn nhất định không thể bỏ qua
Ẩm thực Ninh Bình là bức tranh hài hòa của thiên nhiên và văn hóa, thể hiện qua những món ăn vừa bình dị, vừa tinh tế. Dưới đây là một số món ngon nổi bật, được chế biến từ những nguyên liệu địa phương, mang đậm dấu ấn của vùng đất cố đô.
Xôi trứng kiến Nho Quan
Xôi trứng kiến là món ăn độc đáo chỉ xuất hiện vào mùa xuân khi trứng kiến non được thu hoạch từ những cánh rừng ở Nho Quan. Nguyên liệu chính là trứng kiến, gạo nếp cái hoa vàng, hành phi, và mỡ lợn. Gạo nếp được chọn lọc kỹ lưỡng, ngâm trong nước vài giờ để tăng độ mềm trước khi đồ chín bằng hơi, giữ nguyên vị dẻo thơm tự nhiên.
Trứng kiến sau khi thu hoạch phải được làm sạch qua nhiều lần nước để loại bỏ tạp chất và đất cát. Khi chế biến, trứng kiến được phi thơm với hành, tỏi, và một chút mỡ lợn để tạo độ bóng và tăng hương vị. Xôi chín được đơm ra đĩa, phủ một lớp trứng kiến lên trên, rắc thêm hành phi vàng ruộm.
Bánh trôi Ninh Bình
Bánh trôi Ninh Bình mang một nét độc đáo riêng nhờ sự kết hợp của lá cúc mốc – một loại lá chỉ có ở địa phương, với bột gạo nếp truyền thống. Lá cúc mốc sau khi hái về được giã nhuyễn, vắt lấy nước để trộn cùng bột gạo nếp, tạo nên lớp vỏ bánh xanh nhạt và mùi thơm dịu. Nhân bánh thường là đậu xanh nấu chín, giã mịn rồi xào với đường, hoặc lạc rang giã nhỏ trộn đều với muối và đường.
Bánh được nặn thành viên tròn nhỏ, sau đó luộc trong nước sôi. Khi bánh nổi lên bề mặt nước, người làm nhanh tay vớt ra và thả vào nồi nước đường nấu cùng gừng tươi. Nước đường được đun sao cho vừa đủ ngọt, hơi cay nhẹ từ gừng, giúp cân bằng vị giác.
Cá kho gáo
Cá kho gáo là món ăn đặc trưng của vùng núi đá vôi Ninh Bình, nơi quả gáo mọc hoang trở thành một gia vị tuyệt vời. Cá tươi – thường là cá trắm hoặc cá chép – được làm sạch, cắt khúc, tẩm ướp gia vị như nước mắm, tiêu, hành, tỏi. Quả gáo, với lớp vỏ xanh mịn, được thái lát mỏng, tận dụng vị chua tự nhiên để thay thế các loại giấm hoặc chanh.
Trong quá trình kho, cá được xếp xen kẽ với lát gáo, thêm nước mắm, nước hàng và một ít nước lạnh. Nồi cá kho trên lửa nhỏ, thời gian kéo dài từ 1-2 tiếng để gia vị thấm đều. Khi hoàn thiện, món ăn có màu nâu óng, thịt cá săn chắc, thấm đượm vị mặn ngọt, điểm xuyết chút chua nhẹ từ gáo.
Miến lươn
Miến lươn là món ăn truyền thống của Ninh Bình, nổi tiếng nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa lươn đồng tươi ngon và nước dùng thanh ngọt. Lươn được chọn từ những con tươi, chắc thịt, làm sạch nhớt bằng nước chanh hoặc giấm, sau đó lọc lấy phần thịt. Phần thịt lươn được tẩm ướp gia vị, chiên giòn hoặc xào mềm, tùy theo khẩu vị.
Nước dùng ninh từ xương lươn cùng các loại củ như hành, gừng, và gia vị, mang lại vị ngọt tự nhiên. Miến dong – loại miến được làm thủ công từ củ dong riềng – được trụng sơ qua nước sôi, sau đó chan nước dùng nóng hổi, thêm lươn chiên giòn, giá đỗ, hành phi và rau thơm.
Khi ăn, từng sợi miến dai giòn thấm đẫm nước dùng đậm vị, kết hợp với miếng lươn giòn tan hoặc mềm ngọt, tạo nên một món ăn không chỉ ngon miệng mà còn đầy đủ dinh dưỡng. Miến lươn là sự lựa chọn hoàn hảo cho những buổi sáng đầy năng lượng hoặc bữa ăn nhẹ giữa ngày.
Gỏi cá nhệch
Gỏi cá nhệch là món ăn đặc trưng mang đậm nét văn hóa ẩm thực của vùng đất Ninh Bình. Cá nhệch tươi, sau khi được làm sạch lớp nhớt bằng nước vôi hoặc tro bếp, được thái lát mỏng, ngâm với nước chanh để tái chín và khử mùi tanh. Phần thính – linh hồn của món gỏi – được làm từ gạo rang vàng, xay nhuyễn, trộn đều với cá để tạo nên hương vị thơm bùi đặc trưng.
Phần quan trọng không thể thiếu của món gỏi cá nhệch là nước chấm. Được làm từ mẻ, gừng, ớt, tỏi và một số gia vị đặc biệt, nước chấm gỏi cá nhệch có vị chua nhẹ, cay nồng, vừa đậm đà, vừa thanh mát. Khi ăn, gỏi cá nhệch được cuốn trong bánh tráng cùng rau thơm, lá sung, lá đinh lăng và một số loại rau rừng khác. Tất cả hòa quyện, tạo nên hương vị chua, cay, bùi, béo khó quên, khiến món ăn này trở thành “đặc sản vàng” của Ninh Bình.
Măng chua nấu thịt dê
Măng chua nấu thịt dê là món canh thanh mát và bổ dưỡng, đặc trưng của vùng đất Ninh Bình nổi tiếng với thịt dê núi. Măng chua được hái từ rừng, cắt khúc nhỏ và ngâm với nước để giảm độ chua gắt. Thịt dê, sau khi được sơ chế kỹ để loại bỏ mùi hôi đặc trưng, được thái lát mỏng, ướp với gừng, hành, và gia vị.
Món canh được nấu bằng cách xào sơ thịt dê, sau đó cho nước dùng vào đun sôi. Khi nước sôi, măng chua được thêm vào, đun nhỏ lửa để măng mềm và thịt dê chín kỹ. Món ăn có vị ngọt thanh của nước dùng, vị béo nhẹ của thịt dê hòa quyện với vị chua dịu từ măng, rất dễ ăn và thích hợp cho những ngày hè. Canh măng chua thịt dê thường được ăn nóng, kèm với cơm hoặc bánh tráng nướng, khiến bữa ăn thêm tròn vị.
Bánh lá Nho Quan
Bánh lá là món ăn truyền thống phổ biến ở vùng đất Nho Quan, được làm từ bột gạo nếp mịn, thơm và nhân đậu xanh hoặc thịt mộc nhĩ. Phần bột được nhào kỹ để tạo độ mềm và dẻo, sau đó bọc lấy phần nhân được xào vừa chín tới. Bánh được gói cẩn thận trong lá chuối xanh tươi, hấp trên lửa nhỏ cho đến khi chín.
Khi bóc lớp lá chuối, bánh hiện ra với màu trắng ngà, hương thơm nhẹ của gạo nếp và lá chuối hòa quyện. Lớp vỏ bánh mềm dẻo kết hợp cùng nhân bùi béo hoặc đậm đà, tạo nên một món ăn giản dị nhưng tinh tế. Bánh lá thường được dùng như một món ăn sáng hoặc món quà quê, vừa dễ ăn, vừa giàu dinh dưỡng.
Gỏi cuốn tôm thịt
Gỏi cuốn tôm thịt là món ăn mang tính thanh nhẹ nhưng vẫn rất đặc trưng trong bức tranh ẩm thực Ninh Bình. Nguyên liệu chính gồm tôm tươi và thịt lợn, được luộc chín tới để giữ độ ngọt tự nhiên. Rau sống như xà lách, rau mùi, và hẹ được rửa sạch, sắp xếp cùng bún tươi lên bánh tráng mỏng.
Khi cuốn, từng nguyên liệu được xếp ngay ngắn để giữ hình dáng đẹp mắt, sau đó cuốn chặt tay thành từng chiếc gỏi nhỏ. Nước chấm – yếu tố quyết định hương vị của món ăn – được pha chế từ nước mắm ngon, tỏi, ớt, chanh, và một chút đường. Gỏi cuốn tôm thịt khi ăn mang đến cảm giác thanh mát từ rau sống, vị ngọt tự nhiên của tôm thịt và hương vị đậm đà từ nước chấm, khiến thực khách không thể cưỡng lại.
Cua đồng rang lá lốt
Cua đồng rang lá lốt là món ăn dân dã, gợi nhớ đến bữa cơm quê hương yên bình. Những con cua đồng nhỏ được làm sạch, tẩm ướp gia vị như mắm, tiêu, và hành băm. Lá lốt tươi được thái sợi nhỏ, chuẩn bị để rang cùng cua.
Khi chế biến, cua được rang trên lửa vừa đến khi chuyển màu vàng giòn, sau đó cho lá lốt vào đảo đều. Lá lốt với mùi thơm đặc trưng, quyện với vị giòn tan của cua, tạo nên một món ăn thơm ngon, đậm đà. Cua đồng rang lá lốt thường được dùng làm món ăn chính hoặc món nhậu, khi thưởng thức cùng cơm nóng hoặc bia lạnh đều vô cùng hấp dẫn.
Ốc hấp lá gừng
Ốc núi Ninh Bình là một nguyên liệu đặc biệt, thường được bắt từ các vùng núi đá vôi. Thịt ốc dai ngọt và giàu dinh dưỡng, rất phù hợp để chế biến món ốc hấp lá gừng. Sau khi được làm sạch kỹ càng để loại bỏ bùn đất, ốc được tẩm ướp với gừng, sả, và một chút gia vị như muối, mắm, và tiêu để khử mùi tanh, đồng thời tăng thêm hương vị.
Ốc được hấp chín cùng lá gừng, tạo nên mùi thơm nồng đặc trưng lan tỏa. Khi thưởng thức, thịt ốc ngọt giòn hòa quyện với hương thơm cay nhẹ của gừng. Món ăn thường được chấm với nước mắm pha tỏi, ớt, chanh, mang đến vị đậm đà, thơm ngon. Đây là một trong những món ăn mang đậm dấu ấn của núi rừng Ninh Bình mà bất cứ ai cũng nên thử khi đặt chân đến vùng đất này.
Hãy cùng đến với Ninh Bình để trải nghiệm những món ăn ngon cùng SmartTravel bạn nhé.
