Làng cổ Bích La, một ngôi làng nhỏ nằm giữa lòng Quảng Trị, không chỉ là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống mà còn được mệnh danh là “Lò sinh quan, nôi sinh tử sĩ.” Đây là nơi hội tụ của những con người tài hoa, đóng góp lớn lao vào lịch sử và văn hóa dân tộc. Hành trình khám phá Bích La không chỉ đưa chúng ta về với quá khứ mà còn gợi mở một bức tranh sống động về vẻ đẹp của làng quê Việt Nam. Với mong muốn mang đến những trải nghiệm sâu sắc và ý nghĩa nhất, SmartTravel sẽ cùng bạn bước chân qua từng ngõ nhỏ, khám phá từng câu chuyện đầy cảm hứng trong ngôi làng cổ kính này.
1. Đôi nét về làng cổ Bích La
1.1. Vị trí làng cổ Bích La
Làng cổ Bích La tọa lạc tại xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị – vùng đất giàu truyền thống lịch sử và văn hóa, nơi từng là địa bàn trung tâm của các chúa Nguyễn trong những bước đi đầu tiên dựng nghiệp.
Nơi đây không chỉ được biết đến với cảnh quan yên bình, mà còn là một trong những ngôi làng cổ tiêu biểu của miền Trung, gắn liền với nhiều giá trị văn hóa phi vật thể. Làng mở cửa miễn phí tham quan, một điểm cộng lớn dành cho du khách ưa khám phá văn hóa bản địa mà không lo ngại về chi phí.
1.2. Cách di chuyển đến làng cổ Bích La
Từ trung tâm thành phố Đông Hà (tỉnh Quảng Trị), bạn chỉ mất khoảng 15-20 phút di chuyển bằng xe máy hoặc ô tô để đến làng cổ Bích La, theo hướng Quốc lộ 1A đi về phía Nam.
Nếu bạn xuất phát từ Huế hay Đà Nẵng, có thể đi theo tuyến đường Quốc lộ 1A đến thị trấn Ái Tử (Triệu Phong), sau đó rẽ vào tuyến đường liên xã để đến Bích La. Gợi ý phương tiện:
– Xe máy: phù hợp cho nhóm bạn trẻ ưa trải nghiệm
– Ô tô cá nhân hoặc thuê xe du lịch: tiện lợi cho gia đình, nhóm đông người
– Xe khách: các tuyến Bắc – Nam dừng ở Triệu Phong tương đối nhiều, bạn có thể đón xe ôm hoặc taxi để vào làng
2. Khám phá lịch sử làng cổ Bích La
Làng cổ Bích La được hình thành từ năm 1527, vào thời kỳ đầu của thế kỷ 16 – một giai đoạn đầy biến động trong lịch sử dân tộc, khi nhà Mạc thay thế nhà Lê trên ngai vàng. Trải qua gần 500 năm tồn tại và phát triển, Bích La vẫn giữ vững được bản sắc văn hóa truyền thống, trở thành một biểu tượng tiêu biểu cho dòng chảy văn hóa vùng đất Quảng Trị.
Vị thế của làng được đánh giá là phong thủy hữu tình, lưng tựa núi, mặt hướng ra dòng sông, tạo thế “tọa sơn vọng thủy” đầy thiêng liêng và yên bình. Chính điều này khiến cho giao thông thủy bộ đều thuận tiện, góp phần đưa Bích La trở thành trung tâm giao thương và văn hóa một thời.
Làng còn đặc biệt với hệ thống kênh đào nhỏ tỏa ra chín nhánh, uốn lượn mềm mại như hình tượng con rồng đang chuyển mình giữa đất trời – biểu trưng cho sự thịnh vượng và phát triển bền vững. Người xưa từng ví nơi đây là “mảnh đất địa linh nhân kiệt”, bởi không chỉ có thiên nhiên ưu đãi, mà còn sản sinh ra nhiều bậc hiền tài, danh sĩ, đóng góp cho quê hương và đất nước.
3. Điểm hấp dẫn khi ghé thăm làng cổ Bích La
3.1. Tìm hiểu ngôi làng của những vị hiền tài
Làng cổ Bích La không chỉ nổi danh bởi cảnh sắc hữu tình, mà còn được biết đến như cái nôi sinh thành của nhiều bậc hiền tài, trí sĩ ưu tú của đất nước. Trải qua biết bao biến thiên lịch sử – từ thời các chúa Nguyễn khai mở Đàng Trong, đến thời kỳ chống Pháp, chống Mỹ, và cả trong công cuộc đổi mới – Bích La vẫn luôn giữ được cốt cách của một vùng quê trọng học, kính hiền. Từ mảnh đất thấm đẫm tinh thần hiếu học này, nhiều người con ưu tú đã vươn xa, đóng góp cho quê hương – đất nước.
Đáng tự hào nhất, Bích La chính là quê hương của cố Tổng Bí thư Lê Duẩn – một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam thế kỷ 20, người đã chèo lái con thuyền dân tộc trong giai đoạn kháng chiến khốc liệt và công cuộc thống nhất đất nước. Bên cạnh đó, nơi đây còn là quê của danh họa Lê Bá Đảng, người nghệ sĩ tài danh mang hồn cốt Việt Nam giới thiệu đến bạn bè quốc tế qua nghệ thuật đương đại.
Ngày nay, tinh thần ấy vẫn còn cháy rực trong từng thế hệ con cháu. Bích La tự hào có rất nhiều học sinh giỏi, đỗ đạt cao, trong đó không ít người đạt học vị Thạc sĩ, Tiến sĩ, công tác tại các trung tâm giáo dục, nghiên cứu lớn trong và ngoài nước. Cả làng như một dòng chảy tri thức không ngừng, nơi quá khứ và hiện tại cùng chung một nhịp đập: tôn vinh trí tuệ, vun đắp nhân tài.
3.2. Tham gia lễ hội làng cổ Bích La
Nếu có dịp ghé thăm làng cổ Bích La vào những ngày đầu năm mới, bạn sẽ được hòa mình vào một trong những lễ hội đặc sắc và thiêng liêng bậc nhất miền Trung – lễ hội truyền thống làng Bích La, được tổ chức vào đêm mùng 2 và rạng sáng mùng 3 Tết âm lịch. Đây không chỉ là hoạt động văn hóa, mà còn là dịp để người dân hướng về cội nguồn, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và các bậc tiền nhân khai khẩn lập làng.
Lễ hội mở đầu bằng nghi thức dâng hương tại đình làng, do các bậc cao niên – những người lưu giữ hồn cốt phong tục – trang nghiêm thực hiện. Khói hương nghi ngút, lời khấn vọng linh thiêng như nối kết đất trời, người sống và người đã khuất trong cùng một dòng tâm linh vĩnh cửu.
Ngay sau đó là phiên chợ đình rộn ràng trong sương sớm, nơi diễn ra các hoạt động mua bán đầu năm mang tính tượng trưng, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, nhà nhà yên vui. Nhưng đặc biệt nhất, có lẽ chính là nghi thức đánh trống khuya và chiêng gọi thần Kim Quy – một nghi lễ mang màu sắc huyền thoại. Tiếng trống trầm hùng vang vọng giữa đêm xuân, như lời đánh thức linh khí ngàn xưa, mời gọi vị thần linh bảo hộ cho mảnh đất địa linh tiếp tục sinh tài, dưỡng đức.
Lễ hội không chỉ là dịp vui chơi, mà còn là bản hòa ca tinh thần giữa con người và thiên nhiên, giữa hiện tại và truyền thống, in đậm dấu ấn văn hóa dân gian vùng đất Quảng Trị.
4. Khám phá thêm những điểm đến hấp dẫn khác
4.1. Bãi biển Cửa Tùng
Cách làng cổ Bích La khoảng 25km về phía Đông, bãi biển Cửa Tùng từ lâu đã được mệnh danh là “nữ hoàng của các bãi tắm miền Trung” nhờ vào vẻ đẹp nguyên sơ, dịu dàng và lãng mạn. Với bãi cát trắng mịn, nước biển trong xanh quanh năm và sóng nhẹ, Cửa Tùng là địa điểm lý tưởng để thư giãn sau những ngày khám phá lịch sử – văn hóa. Khác với sự ồn ào của các bãi biển nổi tiếng khác, Cửa Tùng giữ cho mình một nét trầm lặng và nền nã, rất đỗi đặc trưng của vùng đất Quảng Trị.
Không chỉ có giá trị về du lịch nghỉ dưỡng, Cửa Tùng còn gắn liền với nhiều dấu ấn lịch sử, từng là nơi đặt chân đầu tiên của các nhà truyền giáo phương Tây, và là vùng đất ghi dấu hoạt động kháng chiến sôi nổi. Ngoài việc tắm biển, du khách có thể thưởng thức hải sản tươi sống, đặc biệt là cá khoai, mực ống, ghẹ xanh – những sản vật đã làm nên thương hiệu vùng biển này. Ghé Cửa Tùng, người ta không chỉ được ngắm cảnh mà còn như được gột rửa tâm hồn bằng hương gió biển mặn mòi, mát lành và sâu lắng.
4.2. Đảo Cồn Cỏ
Nằm cách đất liền khoảng 15 hải lý, giữa lòng biển Đông xanh thẳm, đảo Cồn Cỏ là viên ngọc quý của Quảng Trị – một điểm đến không chỉ hấp dẫn về thiên nhiên mà còn hào hùng về lịch sử. Dù chỉ rộng khoảng 2,3 km², nhưng đảo mang trong mình vẻ đẹp hoang sơ tuyệt mỹ với rừng nguyên sinh xanh ngát, bãi đá đen hình thù kỳ ảo, cùng nước biển xanh biếc nhìn thấu tận đáy.
Không dừng lại ở cảnh đẹp, Cồn Cỏ còn là pháo đài thép giữa biển khơi trong thời kỳ kháng chiến, nơi các chiến sĩ trẻ tuổi từng kiên cường bám trụ, bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. Ngày nay, đảo được đầu tư phát triển du lịch sinh thái, với các hoạt động như lặn biển ngắm san hô, tham quan di tích lịch sử, và cắm trại qua đêm trên đảo. Đặc biệt, hoàng hôn và bình minh trên đảo là những khoảnh khắc khó quên, đẹp đến ngỡ ngàng.
Một chuyến ra Cồn Cỏ không chỉ là trải nghiệm khám phá thiên nhiên mà còn là hành trình tìm về lòng yêu nước, nơi mỗi con sóng vỗ đều vọng lại âm vang của một thời bất khuất.
4.3. Địa đạo Vịnh Mốc
Nếu làng cổ Bích La là nơi lưu giữ vẻ đẹp văn hóa, thì địa đạo Vịnh Mốc lại là biểu tượng sống động của tinh thần kiên cường và sáng tạo trong chiến tranh của người dân Quảng Trị. Nằm ở xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, cách làng Bích La khoảng 40km về phía Bắc, hệ thống địa đạo này được đào sâu trong lòng đất từ năm 1965 – khi bom đạn chiến tranh Mỹ leo thang ác liệt, khiến cả làng buộc phải “chuyển cuộc sống xuống lòng đất”.
Toàn bộ địa đạo có chiều dài hơn 2km, được chia thành nhiều nhánh, nối liền các công trình như giếng nước, nhà ở, trạm xá, phòng sinh hoạt cộng đồng, đặc biệt có hơn 17 em bé đã chào đời trong lòng địa đạo – một minh chứng xúc động về sự sống nảy mầm giữa cái chết.
Khi bước xuống địa đạo, cảm giác như thời gian đang ngưng đọng. Không gian âm u, hẹp tối, nhưng đâu đó vẫn còn vọng lên hơi thở của những con người sống bằng lòng tin, hy vọng và lý tưởng. Vịnh Mốc không chỉ là một di tích, mà là một chứng nhân lịch sử, nơi truyền cảm hứng cho mọi thế hệ về lòng dũng cảm, sự đoàn kết và ý chí vượt lên nghịch cảnh.
Thăm làng cổ Bích La, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp yên bình của một làng quê Việt truyền thống mà còn cảm nhận được hơi thở của lịch sử và niềm tự hào dân tộc. Những dấu ấn văn hóa, những con người tài hoa từ mảnh đất này đã làm nên tên tuổi Bích La như một biểu tượng của sự trường tồn và phát triển. Để hành trình đến Bích La thêm phần trọn vẹn, đừng quên đồng hành cùng SmartTravel, nơi mang đến những giá trị chân thực và đầy cảm hứng trên từng nẻo đường quê hương.
